Eskişehir Özel Ümit Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Uzm. Dr. Coşkun Minnet çocuklarda ek gıdaya geçişte yapılması gerekenleri anlattı.
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Uzm. Dr. Coşkun Minnet gününde ve normal kiloda doğmuş, herhangi bir sağlık sorunu olmayan, premature olmayan bir çocuk için genellikle önerilen ek gıdaya geçişin 6. ayda başladığını ama 6 aydan önce de çocuğun durumuna göre 4.5- 5’inci ayda da tadımlık diye adlandırılan ek gıdalardan çocuklara tattırılabileceğini kaydetti. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Uzm. Dr. Coşkun Minnet; “Genel yanlışımız şudur; ek gıda, hatta sonrasındaki gıdalar hiç biri hiçbir zaman anne sütünün alternatifi değil tamamlayıcısı değildir. Anne sütünün yetersizliğinin telafisi hiçbir zaman ek gıdalar ile olmaz, anne sütünün nasıl bir temposu varsa o devam edecek, ek gıda tamamen yeni gıdalara alışmaktır. Çocuğu doyurmak ve kiloyu tamamlamak değil ve ya vücudun ihtiyacı olan bir şey gibi düşünülmesin bu, ilerleyen aylara bir yatırım gibi düşüneceğiz” dedi.
"Alerjilere neden oluyor"
Ek gıdalara erken başlanmanın birtakım gelişim problemlerine yol açtığının üzerinde önemle duran Dr. Coşkun Minnet, şunları kaydetti:
“Ek gıdalara erken başladığımız zamanlar ve ya aşırı verdiğimiz zaman, bağırsak buna hazır değildir. Aile diyor ki; hocam ben her şeyi verdim her şeyi yiyor ama gece uykusuzluğu ıkınmalar ve ağlama şikayeti ile geliyorlar. Çocuk bunu ağız tadı olarak kabulleniyor, ama bağırsak onunla aynı fikirde değil, benim enzim sistemim gelişim sitemim daha buna hazır değil diyor. Zamanından önce başladığımız her şey vücutta yabancı bir madde gibi algılanır, yabancı madde aldığınızda da alerji yönünden siz bu alerji savunma mekanizmasını sürekli tetiklemiş olursunuz, ciddi boyutta alerjik bünyeli bir çocuğa sebep olursunuz. Alerjilerin vücutta en büyük sebeplerinden biri doğal olmayan, miktar olarak fazla ve acele edilen gıdalar ile oluşan şeylerdir, çünkü bağırsağın bunu sindirmesi lazım, sindiremediği besinler alerji olarak vücut kızarıklıkları, kanlı kaka, hatta iyi giden çocukta gelişme geriliği gibi sıkıntılar oluşturabiliyor.”
"Mevsime göre sebze ve meyve verilmeli"
Ek gıdaya geçişte beslenme şekli ve neler yapılması gerektiğini Dr. Coşkun Minnet “Genel kriter mevsim ne ise o mevsimin meyvesi ve sebzesi verilmesi gerekiyor. Başlangıçta bir iki çorba kaşığı yani 5-10 cc’lik miktarlar ile meyve suları verilebilir. Başlangıcımız meyve suları iki üç kuralı vardır anneler de bunu çok yakından biliyorlar, 3-4 günde bir sefer meyve suları ile başlıyoruz, bu gözlem dönemimiz. Yani çocuk bunu sevdi mi, herhangi bir alerjik sorun oluşturdu mu herhangi bir ağrı, gaz sıkıntısı yaşadı mı? 3-4 gün ardı ardına verdik hiçbir sorunla karşılaşmadık bunu cebimize koyduk. Meyve suları ile devam ederken, yanına sebze çorbası başlayalım, yine sebzeler mevsim sebzesi olmalı, mevsimi olmayan buzluktan çıkan ve ya ithal dediğimiz sera dediğimiz sebzeler yine yok. Sebze çorbalarında özellikle 5’inci aydan 8’inci aya kadar ilave tuz kullanmıyoruz, salça domates gibi ürünler kullanmıyoruz, zeytinyağı konusunda rahat davranıyoruz. Zeytinyağı bizim için çok çok iyi bir besin. Onda da dikkat edecekleri şey mümkünse doğal zeytinyağı olması. Daha sonrasında yoğurt verebiliriz ama kesinlikle market yoğurdu değil evde yapılmış doğal bir yoğurt olacak. Bunları yaptık çocukta bir sorun görmedik ek gıdaları çocuk kabulleniyor bu 6-7 ay arası biraz miktar artırılabilir. 6’ncı ay bitti, 7’nci aya geldik kahvaltıya başlanabilir, kahvaltıda özellikle protein ağırlıklı besinler var, protein alerji yönünden önemlidir. 7’nci ay başlangıcında katı yumurta sarısı verilebilir, farklı ürünler bir anda verilmesin yumurta verdik. Tuzsuz peynir verdik, çocukta alerji gelişti, bunlar tahlille, tetkikle anlaşılan şeyler değil, gözlemle anlaşılan şeylerdir. O yüzden yumurtayı yedirdik, sıkıntı yok daha sonra tuzsuz peynir, labne gibi peynirler verilebilir" ifadelerini kullandı.
"Çocuğun 10’uncu ayına kadar hep öncelik anne sütüdür"
Beslenme sıklığının kişiden kişiye değiştiğini ifade eden Dr. Minnet, "Çocuk da bir birey, bir öğün de doyurucu bir porsiyon yer, ya da günde iki, üç sefer yer, bazı çocuk az ve sık yeme gibi altı sekiz öğün yiyebilir yani bunda belirli bir kalıba sokmamıza gerek yok öncelik önemli. Çocuğun 10’uncu ayına kadar hep öncelik anne sütüdür, ek gıdaları emzirme aralarında değerlendireceğiz emzirmeden feragat edip de ek gıdalara geçmeyecek. Emzirme aralarında mesela sabah emzirdi, ikinci emzirme arasında bir meyve püresi yapılabilir, tekrar emzirdi emzirme arasında bir sebze çorbası verilebilir, aralarda yine yoğurt verilebilir, çocuğun tercihine göre biraz da çocuğun beden diline güvenmek lazım. 8’inci ayda bir alerjisi yok ise dana kıyma rahatlıkla verilebilir ama benim önerim genelde kıymanın üç kere çekilmesi, sebebi öğütme sistemi yok yani diş yok. Et suları biraz çorbalarına katılabilir, kıymalar çorbalarına katılabilir. 8-9 ay arası mevsimi uygunsa doğal ulaşılabiliyorsa balık verilebilir, köy tavuğu verilebilir. 9’uncu aya geldiğimiz zaman, kendi yediğimiz yemeklerden, doğal ev salçasıyla yaptığımız şeyler verilebilir" dedi.
"Hazır mama vermeyin"
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Uzm. Dr. Coşkun Minnet, hazır mamalar, sebze ve meyve püreleri, devam sütleri gibi hazır ambalajdaki ürünlerin zaruri durumlar haricinde önermediğini belirterek, “Her zaman evde ne varsa mevsimlik, doğal ürünler ile gidiyoruz ama bir yolculuk var, anne rahatsız, olağanüstü durumlarda belki kullanılabilir. Mümkün olduğu kadar paket içerisine girmiş ürünlere tenezzül etmeyelim” dedi. Dr. Minnet bir yaşından önce süt ürünü olarak verebileceğimiz şeyin doğal sütten yapılmış evde yaptığımız doğal yoğurt ya da peynir olduğunu belirterek; “Bir yaştan sonra süt verilebilir, ama süte geçtiği zaman özellikle kabızlık ve alerji yönünden gözlemlemeleri gerekiyor, sıkıntı yoksa verilebilir ama öncelik vermesinler. Doğal bulduğunuz bir inek sütüyle başlanabilir, alerji varsa alternatifi keçi sütü olabilir. Yalnız sürekli keçi sütü ile beslenmede folik asit eksikliği gelişebilir” diye konuştu.
