Uluslararası Ödemeler Bankası ‘Bank of International Settlements (BIS)’ tarafından yayınlanan rapora göre, korona virüs nakit paraların aksine ATM ve pos cihazları üzerinden daha çok yayılıyor. Konuyla ilgili önemli açıklamalarda bulunan Blockchain Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Bora Erdamar, “Salgın sonrası dijital ödeme sistemlerinin artacağını göreceğiz” dedi.
Dünya bankalarının çatısı konumunda olan “Bank of International Settlements”, korona virüs özelinde yaptığı araştırma sonuçlarını yayınladı. Son günlerde sıkça tartışılan ‘Salgının nakit paralar üzerinden yayıldığı’ iddiaları üzerine de yoğunlaşan raporun sonuçlarına göre, virüs banknotlardan ziyade ATM ve pos cihazları üzerinden daha çok yayılıyor. Değişebilecek ödeme alışkanlıkları hakkında detaylı bilgi veren Bahçeşehir Üniversitesi BlockhainIST Merkezi Direktörü Dr. Öğr. Üyesi Bora Erdamar, Türkiye’de ve dünyada yaygınlaşacak dijital ödeme sistemleri hakkında konuştu.
“Banka EFT sistemiyle bu iş yürümüyor”
Banknotlar dışında ödeme aracı olarak en çok kredi kartları ve temassız ödeme sistemlerinin kullanıldığını ifade eden Dr. Öğr. Üyesi Bora Erdamar, ödeme yöntemleri hakkında şu bilgileri verdi:
"Temassız ödeme sistemleri var ama belli bir meblağın üzerindeki ödemelerde yine pos cihazına pin girmek gerekiyor. ‘Bank of International Settlements’ın yaptığı araştırmaya göre, ATM ve pos cihazlarından korona virüsün yayılma hızı, normal banknotların üzerinden yayılma hızından bile daha fazla. Bu nedenle de ‘Bank of International Settlements’, virüsle mücadele kapsamında alınabilecek önlemler kapsamında Merkez Bankaları’nın dijital ödeme sistemlerini daha da yaygınlaştırması gerektiğiyle ilgili bir rapor hazırladı. Burada şunu görüyoruz, zaten dünya dijitalleşiyordu zaten internetin gerektirdiği yeni ihtiyaçlar vardı. Özellikle 7/24 online e-ticaret siteleri, dünyanın herhangi bir yerinden rahatlıkla sipariş verme lüksü, klasik bankacılık sisteminin ötesine taşımıştı finans işlerini. Yani 9-5 banka EFT ya da SWIFT sistemleriyle bu işin yürümediği biliniyor ve kredi kartları da ancak bir nebze çözüm üretebiliyordu. Dolayısıyla biz artık korona virüs salgını sonrasında daha da artan bir şekilde Merkez Bankası ve resmi kurumlar destekli dijital ödeme sistemlerinin yaygınlaşacağını göreceğiz.”
“Ülkelerin tıbbi malzemelere el koymasının önüne geçilebilir”
Blockchain teknolojisinin sağlık alanına getirebileceği yenilikler hakkında da bilgi veren Bora Erdamar, “Sağlık ve blockchain alanından bahsedecek olursak, Çin’in en büyük ikinci büyük kargo şirketi, SF Express hem tıbbı malzemelerin üreticilerden sağlık çalışanlarına ve hastalara hızla ulaştırılması hem de gıda yardımlarının daha şeffaf ve güvenli yapılabilmesi için blockchain teknolojisini kullanmaya başladı. Bunun bir pilot projesi hazırlandı, test ediliyor. İçinde bulunduğumuz dönemde maske ve eldivenlerin üreticilerden hastanelere, doktorlara gönderilmesi konusunda tüm dünyada sıkıntılar yaşanıyor. Fransa’nın İspanya ve İtalya’ya gidecek milyonlarca maske ve eldivene el koyması gibi trajik durumlar yaşanıyor. İşte tam bu soruna yönelik, yani tıbbi malzemelerin hızlı, şeffaf ve güvenli bir şekilde takibinin yapılarak doğru adrese teslimatının yapılabilmesi için Blockchain teknolojisinin sunduğu eşsiz fırsatlar var. Bu teknoloji henüz ilk aşamalarında olduğu için kullanım alanlarının hala keşfedilmeye çalışıldığını görüyoruz. Korona virüs salgınından sonra, herkesin hayatına dokunan projeleri daha çok göreceğiz. Böylece bu teknolojinin artık sadece potansiyelini değil, hepimizin hayatını nasıl kolaylaştırdığını ve somut katkısını önümüzdeki günlerde çok daha fazla konuşacağız” dedi.
Dijital cüzdanlar mı geliyor?
Ödeme sistemleri arasında dijital cüzdanların kullanım alanlarına değinen Dr. Öğr. Üyesi Bora Erdamar, “Bu kriz ortamında, yaklaşık 10 gün önce ABD kongresinde ilk kez dijital cüzdanların ve dijital doların daha yaygın ve hızlı bir şekilde kullanılmasını amaçlayan görüşmeler oldu. Bilindiği gibi ABD’de çok sayıda kaçak göçmen ve kaçak olarak çalışan var. Ne yazık ki Covid virüsü onları da çok etkiliyor ve bu kişiler legal olarak ABD’de kayıt altında olmadıkları için banka hesapları bulunmuyor. Bu nedenle de hibelerin ve finansal yardımların onlara klasik bankacılık sistemi üzerinden ulaştırılması mümkün olmuyor. ABD kongresinde, finansal yardımların bu kesime hızla ulaştırılabilmesi için telefonlara kurulabilecek bir dijital cüzdan üzerinden dijital-dolar aktarımının yapılması gündeme geldi. Bu gelişme çok önemli, çünkü bu işler ilk çıktığında, blockchain, kripto para ve dijital ödeme araçları Merkezi kurumlar tarafından neredeyse yok sayılıyordu. Artık Covid-19 virüs kriz yönetiminde bir çözüm olarak dijital cüzdan ve dijital-dolar araçlarının Amerikan kongresi nezdinde ele alındığını görüyoruz. Çin bu konuda ABD’den hızlı davranarak merkez bankası destekli dijital-yuan çalışmalarını çok önceden beri sürdürüyordu. Özellikle Çin’de kullanılan ‘wechat’ mesajlaşma uygulaması üzerinden şu anda hemen her türlü ödemenin doğrudan akıllı telefonlar ile yapılabilmesi mümkün. Covid-19 ile birlikte bu tarz uygulamaların tüm dünyada yaygınlaşarak banknot, kredi kartı ya da pos cihazını hiç kullanmadan tüm ödemeleri dijital olarak yapacağımız bir döneme giriyoruz” şeklinde konuştu.
Finans teknolojileri hız kazanacak
Son olarak da dijital ödeme sistemleri için eğitimlerin verilmesi gerektiğinin altını çizen Erdamar, “Finansal teknolojilerin yaygınlaştırılması için sadece üniversitelerde derslerin verilmesi yeterli olmayacak. Bu tarz yeni nesil ödeme yöntemleri için halka da inecek şekilde mutlaka bir kalkınma planı, eğitim programı ve yaygınlaştırma politikası gerekecek. Dijital ödeme sistemlerinin önündeki iki engelden biri gerekli regülasyonların yetersiz olması, yani merkezi kurumların buradaki hukuksal düzenlemelerde fazla temkinli davranmalarıydı. Artık, Merkez Bankaları’nın yeni politikalarıyla bu işler hızlanacak gibi görünüyor. Diğer engel ise, bu işin teknolojik altyapısının tüm dünyada herkes tarafından kullanılmasını kaldıramayacak vaziyette olmasıydı. Şimdi orada da önemli teknolojik gelişmeler oldu. Elbirliği ile yazılımcılar, hukukçular, politika yapıcılar, akademisyenler ve uzmanlar tarafından bu teknoloji artık daha da ileriye götürülmüş vaziyette. Merkez Bankaları gibi devletlerin önemli merkezi kurumları, dijital ödeme sistemlerinin artık tüm dünyada kullanılması için iş birliği yapmış vaziyetteler. Buradaki süreç hızlanacak ve ilerleyecek” diyerek sözlerini tamamladı.
