Türkiye genelinde korona virüs pandemisini bahane ederek keyfi zam yapanlar esnafın ve vatandaşın belini büküyor.
Balıkesir’in Ayvalık ilçesinde pazarcı esnafı isyan etti. Toptan satış yapan birçok imalatçının son 3 ayda 5 kez zam yaptığını belirten pazarcı esnafı, bu zamların sattıkları ürünlerde ortalama yüzde 50 oranında fahiş artışa sebep olduğunu söyledi. Neredeyse bütün ürünlere yüzde 50 zam yapılmasını CİMER’e şikâyet edeceklerini belirten esnaflar tepkili. Ayvalık’ta iç giyim üzerine esnaflık yapan Candan Türkcan, "Normalde her yıl içinde bulunduğumuz mevsimde yılda bir kez zam gelirdi. Ama bu yıl bazı firmalar 3 kez zam yaparken, çoğu firma 5 defa zam yaptı. Her biri de hatırı sayılır cinsten, ortalama yüzde 10 oranında zam yaptı. Toplam yüzde 50’ye tekabül ediyor. Başka sektörlere bakıldığında bu durum korona virüs sürecinde yüzde 30 zam civarında seyrediyor. Hammaddedeki artış diğer sektörleri bu kadar etkilemedi de, ülkemizin en güçlü olduğu tekstil sektöründe yüzde 50 zam yapanları mı etkiledi sadece? Bu bahsettiğim firmaların hepsi aynı grup çamaşır üreten firmalar. Bu durumda yüzde 50 zam yapan ve çoğunluğu oluşturan firmalar, fırsatçı olmuyor mu? Bu gelen son iki zammı fiyatlarımıza henüz daha yansıtamadık. Ama bu durumda biz sadece bu firmalara taşıyıcılık yapıyoruz. Çoğu ürünü maliyetine veriyoruz. Bu durumda bile müşterinin alım gücü olmadığı için tezgâha koyduğumuz malları çok pahalı buluyorlar. 1 Mart itibariyle yeniden yapılan son zamlarla birlikte artık iyice bunaldık. Bu konuyu CİMER’e ve yayın organlara taşıyarak çözüm aramaya karar verdik” dedi.
“Derdimizi müşterilerimize anlatamıyoruz”
Toptancıların peş peşe zamlarının haricinde zincir market ve güçlü tüccarların mağazalarında çok ucuz fiyata satış yapmalarının da küçük esnafın belini büktüğüne işaret eden Candan Türkcan, “Biz bu haksız rekabet yüzünden derdimizi müşterilerimize anlatamıyoruz. Olan küçük esnafa oluyor. Devletimizin acilen bu haksız rekabete dur demesini bekliyoruz” diye konuştu.
Pamuk üretimi az, ihracat çok bahanesi
Pazarcı esnaflarından Yüksel Çelik de, toptancıların yaptıkları zamlarda pamuk fiyatlarının yükselmesini bahane ettiklerini belirterek, “Zaten pandemi sürecinde işlerimiz zayıftı. Ama sattığımız malı 5 liraya satıyor, yerine gittiğimizde 6 liraya alıyoruz. Toptancıya ‘Bu nasıl iştir’ diye sorduğumuzda ise aldığımız cevap, ’Tekstilde dünyada çok iyi durumdayız. Üretimimiz çok fazla. Bu aralar maske ve tekstil ürünlerini çok fazla ihraç ediyoruz. Bunun sonucunda da pamuğu çok tüketiyoruz. Pandemi sebebiyle pamuk üretimi az, talep çok. Bu yüzden pamuk bulunmuyor ve fiyatlar devamlı tırmanıyor’ şeklinde oluyor. Bir kısım toptancı da satışlarını dolara endeksledi. Ama dolar kuru düşse bile bu bize olumlu yansımıyor” diyerek dert yandı.
Esnaf ve Sanatkârlar Odası Başkanı Çakırca tepkili
Pek çok pazarcı esnafının üyesi olduğu Ayvalık Esnaf ve Sanatkârlar Odası Başkanı Melih Çakırca ise, toptan üretim yapan imalatçı kesimin pek çoğunun ürünlerini dövize endeksleyerek satış yaptığına işaret ederek, “Döviz yükseldiğinde toptan sattıkları ürünlerin fiyatlarını artırıyorlar. Ama döviz kuru düştüğünde fiyatları düşürmüyorlar. Tabii bu yüzden de küçük esnaf ve pazarcıların cebinden çok ciddi paralar çıkıyor” dedi.
“Pandemiyi fırsata çevirip küçük esnaf ve piyasalara darbe vuruyorlar”
Pek çok imalatçının maliyetleri bahane ederek, bu durumu fırsata çevirdiğini savunan Başkan Çakırca, “Aslına bakarsanız ben imalat sanayiindeki maliyetlerde çok fazla bir fiyat artışı olduğuna inanmıyorum. Ama bu firmaların pek çoğu pandemiyi fırsata çevirip küçük esnafa ve piyasalara darbe vuruyor” ifadelerini kullandı.
Küçük esnafın sermayesinin zaten dar olduğuna dikkat çeken Melih Çakırca, “Bu esnafımızın alım gücü düşük oluyor. Ama buna rağmen büyük marketler, büyük alışveriş zincirleri imalatçı firmalardan milyonlarca liralık ürün çekip küçük esnaf ve pazarcıyı bitiriyor. Bu durum tabiî ki haksız rekabeti ortaya çıkarıyor. Cumhurbaşkanımız imalat sektöründeki tüm toptancılara çağrı yapmıştı. Bu yönde denetimlerin sıklaştırılacağı ve girdi maliyetlerinin kontrolünü sağlayacaktı. İnşallah bu konuda bir an önce adım atılır ve bu haksız rekabet ortadan kaldırılır” dedi.