Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü 2023 Yılı Haziran dönemi yatırım teşvik belgesi verilerini paylaştı. Erzurum’un içinde yer aldığı 5’inci Teşvik Bölgesinde 2023 yılı Haziran ayında 89, Ocak-Haziran döneminde 506, 2012-2023 kaydında 8 bin 114 yatırım teşvik belgesi aldı.
Erzurum’un Bölge Payları
DOSİAD Araştırma Merkezince yapılan hesaplamalarda, Adıyaman, Aksaray, Bayburt, Çankırı, Erzurum, Giresun, Gümüşhane, Kahramanmaraş, Kilis, Niğde, Ordu, Osmaniye, Sinop, Tokat, Tunceli, Yozgat’la birlikte 16 ilin yer aldığı bölgede Erzurum’un teşvikli yatırım sayısı payı 2023 Haziran ayında yüzde 7,86, Ocak - Haziran ayları kapsamında yüzde 12,64, 12 yıllık düzeyde ise yüzde 8,44 olarak kaydedildi
Haziran Ayı
2023 yılı Haziran ayında verilen teşvik belgelerinin 449 adedi I. Bölgede, 242 adedi II. Bölgede, 157 adedi III. Bölgede, 174 adedi IV. Bölgede, 89 adedi V. Bölgede, 136 adedi VI. Bölgede ve 2 adedi Muhtelif Bölgelerde kaydedildi
Haziran Ayı Sabit Yatırım
Öngörülen toplam sabit yatırım tutarının ise 18,8 milyar TL’si I. Bölgede, 15,4 milyar TL’si II. Bölgede, 6,2 milyar TL’si III. Bölgede, 8,7 milyar TL’si IV. Bölgede, 14,7 milyar TL’si V. Bölgede, 6 milyar TL’si VI. Bölgede ve 183 milyon TL’si Muhtelif Bölgelerde kaydedildiği belirtildi.
Ocak-Haziran Dönemi
2023 yılının Ocak-Haziran döneminde verilen teşvik belgelerinin 3.422 adedi I. Bölgede, 1.558 adedi II. Bölgede, 1.020 adedi III. Bölgede, 729 adedi IV. Bölgede, 506 adedi V. Bölgede, 874 adedi VI. Bölgede ve 43 adedi ise Muhtelif Bölgelerde kaydedildi
Ocak-Haziran Dönemi Sabit Yatırım
Teşvik belgelerinde öngörülen toplam sabit yatırım tutarının ise 157,8 milyar TL’si I. Bölgede, 87,8 milyar TL’si II. Bölgede, 71,9 milyar TL’si III. Bölgede, 37,6 milyar TL’si IV. Bölgede, 39,9 milyar TL’si V. Bölgede, 21,8 milyar TL’si VI. Bölgede ve 36,3 milyar TL’si ise Muhtelif Bölgelerde kaydedildiği açıklandı
Birikimli Gelişmeler (20.06.2012 - Haziran 2023)
Bu dönemde düzenlenen Yatırım Teşvik Belgesi adedinde I. Bölge yüzde 39,6, II. Bölge yüzde 17,8, III. Bölge yüzde 13,7, IV. Bölge yüzde 9,4, V. Bölge yüzde 7,3, VI. Bölge yüzde 11,9 ve Muhtelif Bölgeler yüzde 0,3 pay aldı.
Öngörülen Sabit Yatırım
Öngörülen sabit yatırım tutarı dikkate alındığında ise I. Bölgenin payının yüzde 42,1, II. Bölgenin payının yüzde 19,7, III. Bölgenin payının yüzde 17,0, IV. Bölgenin payının yüzde 7,4, V. Bölgenin payının yüzde 6,0, VI. Bölgenin payının yüzde 3,9 ve Muhtelif Bölgelerin payının yüzde 3,9 olduğu görüldü.
Haziran Ayı Yatırım Teşvik Belgelerinin Genel Karakteristikleri
2023 yılı Haziran ayında 1.249 adet Yatırım Teşvik Belgesi düzenlenmiştir. 1.249 adet Yatırım Teşvik Belgesinin toplam sabit yatırım tutarı toplam 69,8 milyar TL olup, 32.098 kişilik istihdam öngörülmüştür. Haziran ayında düzenlenen 1.249 adet Yatırım Teşvik Belgesinin 1.216 adedi yerli firmalar, 33 adedi yabancı sermayeli firmalar tarafından alınmıştır. Yerli firmalara düzenlenen teşvik belgelerinde öngörülen toplam sabit yatırım tutarı 68,5 milyar TL olurken, yabancı sermayeli firmalara düzenlenen teşvik belgelerinde öngörülen toplam sabit yatırım tutarı 1,3 milyar TL’dir.
Haziran Ayı Yatırım Teşvik Belgelerinin Bölgelere Göre Dağılımı
2023 yılı Haziran ayında verilen teşvik belgelerinin 449 adedi I. Bölgede, 242 adedi II. Bölgede, 157 adedi III. Bölgede, 174 adedi IV. Bölgede, 89 adedi V. Bölgede, 136 adedi VI. Bölgede ve 2 adedi Muhtelif Bölgelerdedir.
Öngörülen toplam sabit yatırım tutarının ise 18,8 milyar TL’si I. Bölgede, 15,4 milyar TL’si II. Bölgede, 6,2 milyar TL’si III. Bölgede, 8,7 milyar TL’si IV. Bölgede, 14,7 milyar TL’si V. Bölgede, 6 milyar TL’si VI. Bölgede ve 183 milyon TL’si Muhtelif Bölgelerdedir.
Haziran Ayı Yatırım Teşvik Belgelerinin Yatırım Cinslerine Göre Dağılımı
2023 yılı Haziran ayında düzenlenen 1.249 adet belgenin 842 adedi komple yeni yatırım, 319 adedi tevsi, 88 adedi de diğer mahiyetlerdeki yatırımlardan oluşmaktadır. Haziran ayında yatırım teşvik belgelerinde öngörülen toplam 69,8 milyar TL’lik sabit yatırım tutarının 47,6 milyar TL’si komple yeni yatırım, 15,7 milyar TL’si tevsi ve 6,5 milyar TL’si de diğer mahiyetlerdeki yatırımlardan oluşmaktadır.
Haziran Ayı Yatırım Teşvik Belgelerinin Sektörlere Göre Dağılımı
Haziran ayında verilen yatırım teşvik belgelerinde öngörülen toplam 69,8 milyar TL’lik sabit yatırım tutarının 21,1 milyar TL’si Enerji sektöründe, 9,4 milyar TL’si Hizmetler sektöründe, 37,2 milyar TL’si İmalat sektöründe, 783 milyon TL’si Madencilik sektöründe ve 1,4 milyar TL’si Tarım sektöründedir.
Haziran Ayı Yatırım Teşvik Belgelerinin Destek Sınıfına Göre Dağılımı
Haziran ayında düzenlenen 1.249 adet yatırım teşvik belgesinin 1.000 adedi Bölgesel (Bölgesel mahiyetteki yatırımların 140 adedi Cazibe Merkezi Programı kapsamında düzenlenmiştir), 244 adedi Genel ve 5 adedi ise Stratejik (5 adedi de Teknoloji Odaklı Sanayi Hamlesi kapsamındadır) mahiyete sahiptir. Yatırım teşvik belgelerinde öngörülen toplam 69,8 milyar TL’lik sabit yatırım tutarının 44,5 milyar TL’si Bölgesel (14,1 milyar TL’si Cazibe Merkezi Programı kapsamında), 24,8 milyar TL’si Genel ve 485 milyon TL’si Stratejik (485 milyon TL’nin tamamı Teknoloji Odaklı Sanayi Hamlesi kapsamındadır) mahiyetteki yatırımlara aittir.
2023 Yılı Ocak-Haziran Dönemi Gelişmeleri
Ocak-Haziran Dönemi Yatırım Teşvik Belgelerinin Genel Karakteristikleri
2023 yılı Ocak-Haziran döneminde, öngörülen toplam sabit yatırım tutarı 453 milyar TL olan toplam 8.152 adet Yatırım Teşvik Belgesi düzenlenmiştir. Düzenlenen belgelerde 174.806 kişilik istihdam öngörülmektedir.
Ocak-Haziran döneminde düzenlenen 8.152 adet Yatırım Teşvik Belgesinin 7.897 adedi yerli firmalar, 255 adedi yabancı sermayeli firmalar tarafından alınmıştır. Yerli firmalar için düzenlenen belgelerde öngörülen toplam sabit yatırım tutarı 419 milyar TL olurken, yabancı sermayeli firmalar için düzenlenen belgelerde öngörülen toplam sabit yatırım tutarı 34 milyar TL’dir.
Ocak-Haziran Dönemi Yatırım Teşvik Belgelerinin Bölgelere Göre Dağılımı
2023 yılının Ocak-Haziran döneminde verilen teşvik belgelerinin 3.422 adedi I. Bölgede, 1.558 adedi II. Bölgede, 1.020 adedi III. Bölgede, 729 adedi IV. Bölgede, 506 adedi V. Bölgede, 874 adedi VI. Bölgede ve 43 adedi ise Muhtelif Bölgelerdedir.
Teşvik belgelerinde öngörülen toplam sabit yatırım tutarının ise 157,8 milyar TL’si I. Bölgede, 87,8 milyar TL’si II. Bölgede, 71,9 milyar TL’si III. Bölgede, 37,6 milyar TL’si IV. Bölgede, 39,9 milyar TL’si V. Bölgede, 21,8 milyar TL’si VI. Bölgede ve 36,3 milyar TL’si ise Muhtelif Bölgelerdedir.
Ocak-Haziran Dönemi Yatırım Teşvik Belgelerinin Yatırım Cinslerine Göre Dağılımı
2023 yılı Ocak-Haziran döneminde düzenlenen 8.152 adet belgenin 5.278 adedi komple yeni yatırım, 2.364 adedi tevsi, 510 adedi de diğer mahiyetlerdeki yatırımlardan oluşmaktadır. Ocak-Haziran döneminde yatırım teşvik belgelerinde öngörülen 453 milyar TL’lik toplam sabit yatırım tutarının 315,6 milyar TL’si komple yeni yatırım, 107,4 milyar TL’si tevsi ve 30 milyar TL’si ise diğer mahiyetlerdeki yatırımlardan oluşmaktadır.
Ocak-Haziran Dönemi Yatırım Teşvik Belgelerinin Sektörlere Göre Dağılımı
Ocak-Haziran döneminde verilen yatırım teşvik belgelerinde öngörülen 453 milyar TL’lik toplam sabit yatırım tutarının 87,3 milyar TL’si Enerji sektöründe, 107,4 milyar TL’si Hizmetler sektöründe, 242,8 milyar TL’si İmalat sektöründe, 9,3 milyar TL’si Madencilik sektöründe ve 6,2 milyar TL’si ise Tarım sektöründedir.
Ocak-Haziran Dönemi Yatırım Teşvik Belgelerinin Destek Sınıfına Göre Dağılımı
Ocak-Haziran döneminde düzenlenen 8.152 adet yatırım teşvik belgesinin 6.560 adedi Bölgesel (Bölgesel mahiyetteki yatırımların 287 adedi Cazibe Merkezi Programı kapsamında düzenlenmiştir), 1.560 adedi Genel ve 32 adedi ise Stratejik (27 adedi Teknoloji Odaklı Sanayi Hamlesi kapsamındadır). Yatırım teşvik belgelerinde öngörülen toplam 453 milyar TL’lik sabit yatırım tutarının 286,6 milyar TL’si Bölgesel (25 milyar TL’si Cazibe Merkezi Programı kapsamında), 137,4 milyar TL’si Genel ve 29,1 milyar TL’si Stratejik (2,5 milyar TL’si Teknoloji Odaklı Sanayi Hamlesi kapsamındadır) mahiyetteki yatırımlara aittir.
Yatırım Teşvik Belgelerinin Genel Karakteristikleri
20 Haziran 2012 tarihinden Haziran 2023 sonuna kadar 79.531 adet Yatırım Teşvik Belgesi düzenlenmiştir. Düzenlenen Yatırım Teşvik Belgelerinin 76.180 adedi yerli firmalar, 3.351 adedi de yabancı sermayeli firmalar tarafından alınmıştır. Bu dönemde yerli firmalara düzenlenen belgelerde öngörülen toplam sabit yatırım tutarı 2,83 trilyon TL olurken, yabancı sermayeli firmalara düzenlenen belgelerde öngörülen toplam sabit yatırım tutarı ise 478,2 milyar TL’dir.
Yatırım Teşvik Belgelerinin Bölgelere Göre Dağılımı
Bu dönemde düzenlenen Yatırım Teşvik Belgesi adedinde I. Bölge yüzde 39,6, II. Bölge yüzde 17,8, III. Bölge yüzde 13,7, IV. Bölge yüzde 9,4, V. Bölge yüzde 7,3, VI. Bölge yüzde 11,9 ve Muhtelif Bölgeler yüzde 0,3 pay almıştır. Öngörülen sabit yatırım tutarı dikkate alındığında ise I. Bölgenin payının yüzde 42,1, II. Bölgenin payının yüzde 19,7, III. Bölgenin payının yüzde 17,0, IV. Bölgenin payının yüzde 7,4, V. Bölgenin payının yüzde 6,0, VI. Bölgenin payının yüzde 3,9 ve Muhtelif Bölgelerin payının yüzde 3,9 olduğu görülmektedir.
Yatırım Teşvik Belgelerinin Yatırım Cinslerine Göre Dağılımı
20 Haziran 2012 tarihinden Haziran 2023 sonuna kadar düzenlenen 79.531 adet teşvik belgesinin 49.374 adedi Komple Yeni Yatırım, 24.127 adedi Tevsi ve 6.030 adedi Modernizasyon, Entegrasyon vb. diğer mahiyetteki yatırımlara aittir. Bu dönemde öngörülen 3,31 trilyon TL’lik toplam sabit yatırım tutarının 1,96 trilyon TL’si Komple Yeni Yatırım, 1,04 trilyon TL’si Tevsi Yatırım ve 308,6 milyar TL’si Modernizasyon, Entegrasyon vb. diğer mahiyetteki yatırımlardır.
Yatırım Teşvik Belgelerinin Destek Sınıfına Göre Dağılımı
20 Haziran 2012 tarihinden Haziran 2023 sonuna kadar düzenlenen 79.531 adet yatırım teşvik belgesinin 51.458 adedi Bölgesel (Bölgesel mahiyetteki yatırımların 915 adedi Cazibe Merkezi Programı kapsamında düzenlenmiştir), 96 adedi Büyük Ölçekli, 27.816 adedi Genel ve 161 adedi ise Stratejik (79 adedi Teknoloji Odaklı Sanayi Hamlesi kapsamındadır) mahiyete sahiptir. Yatırım teşvik belgelerinde öngörülen toplam 3,3 trilyon TL’lik sabit yatırım tutarının 2,06 trilyon TL’si Bölgesel (74,7 milyar TL’si Cazibe Merkezi Programı kapsamında), 86 milyar TL’si Büyük Ölçekli, 853 milyar TL’si Genel, 303,6 milyar TL’si Stratejik (7,6 milyar TL’si Teknoloji Odaklı Sanayi Hamlesi kapsamındadır) mahiyetteki yatırımlara aittir.
Yatırım Teşvik Belgelerinin Sektörlere Göre Dağılımı
20 Haziran 2012 tarihinden Haziran 2023 sonuna kadar düzenlenen yatırım teşvik belgelerinde öngörülen 3,3 trilyon TL’lik toplam sabit yatırım tutarının 518,2 milyar TL’si Enerji, 749,6 milyar TL’si Hizmetler, 1,9 trilyon TL’si İmalat, 123 milyar TL’si Madencilik ve 45 milyar TL’si Tarım sektörlerindedir.
Proje Bazlı Devlet Yardımı Verilmesine İlişkin Karar Kapsamında Düzenlenen Belgeler
2012 yılından itibaren Yatırım Teşvik Sistemi kapsamında yatırımlar desteklenmekle birlikte ülkemiz için stratejik önemi haiz özel nitelikli projeler ile teknolojik dönüşüm sağlayacak yatırımların desteklenmesine yönelik hazırlanan proje bazlı teşvik sistemine ilişkin usul ve esasları belirleyen “Yatırımlara Proje Bazlı Devlet Yardımı Verilmesine İlişkin Karar” 26/11/2016 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Söz konusu düzenleme ile kalkınma planları ve yıllık programlarda öngörülen hedefler doğrultusunda ülkemizin mevcut veya gelecekte ortaya çıkabilecek ihtiyaçlarını karşılama, arz güvenliğini sağlama, dışa bağımlılığını azaltma, teknolojik dönüşümünü sağlama, yenilikçi, Ar-Ge yoğun ve katma değeri yüksek olma niteliklerini haiz yatırımların proje bazlı olarak desteklenmesi amaçlanmaktadır.
Uygulama sürecinde, sistemin amacına uygun olarak belirlenecek yatırım konularında yapılacak sabit yatırım tutarı 1 milyar TL’nin üzerinde olan yatırım projelerine ilişkin müracaatlar Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından davet veya çağrı usulü ile toplanmaktadır.
Proje Bazlı Devlet Yardımı Verilmesine İlişkin Karar kapsamında 61 teşvik belgesi düzenlenmiştir. Söz konusu belgelerde öngörülen toplam sabit yatırım tutarı 536,7 milyar TL, öngörülen istihdam ise 47.351 kişidir.
Erzurum Haziran Ayı Verileri
Erzurum’da 2023 yılı Haziran ayı kaydında 4 bölgesel, 3 genel toplam 7; 2022 Ocak - Haziran ayları düzeyinde 60 bölgesel, 4 genel toplam 64; 2001 - 2023 yılları arasında ise 320 bölgesel, 365 genel kategoride toplam 685 yatırım teşvik belgesine kavuştu.
Bölgesel Yatırım Payı
DOSİAD tarafından veriler üzerinden gerçekleştirilen hesaplamalara göre, Teşvikli yatırım toplamında bölgesel yatırım payı Haziran ayı döneminde yüzde 57,14, Ocak - Haziran 2023 döneminde yüzde 93,75, 2001 - 2023 yılları kapsamında yüzde 46,71 olarak kaydedildi.
Erzurum Haziran 2023 Verileri
Erzurum’da Haziran 2023 döneminde 4 bölgesel, 3 genel olarak toplam 7 yatırım teşvik kapsamına girdi Bölgesel kategorideki yatırımlar için 69, genel bazlı yatırımlar için 23, toplam 93 milyon TL tutarında harcama yapıldı. Bölgesel çaplı yatırımlar kapsamında 10, Genel ölçekli yatırımlar düzeyinde 70 kişilik iş kapasitesi oluşturuldu
2023 Ocak - Haziran Dönemi
Yılın Ocak - Haziran ayları düzeyinde 60 bölgesel, 4 de genel olmak üzere 64 yatırımın teşvik belgesi aldığı açıklandı. Bölgesel yatırımlar için 1 milyar 240 milyon, genel yatırımlar için 2023 milyon, toplam 1 milyar 443 milyon TL değerinde harcama yapıldı. Bölgesel yatırımda 789, genel yatırımlar kapsamında 95 kişilik istihdam kapasitesi öngörüldü.
2001 - 2022 Dönemi
İlde 2001 - 2022 yılları arasında 320 bölgesel, 361 genel, 365 genel düzeyde toplam 685 yatırım teşvik belgesi aldı. Bölgesel yatırımlar için 7.1 milyar, genel yatırımlar için 4,6 milyar, toplam 11,8 milyar TL tutarında yatırım harcaması kaydedildi. Bölgesel yatırımlarda 11 bin 345, genel yatırımlarla 9 bin 315, toplam 20 bin 660 kişi iş edindi.