Sabri Ülker Bilim Ödülü’nü Kök Hücre Biyolojisi alanında çığır açan araştırmalarıyla Dr. Aydan Bulut Karslıoğlu kazandı.
Bilimsel bilgileri topluma en doğru şekilde ulaştırma misyonuyla faaliyetlerini yürüten Sabri Ülker Vakfı tarafından 2016 yılından beri verilen Sabri Ülker Bilim Ödülü, İstanbul’da gerçekleştirilen bir törenle sahibini buldu. Toplum sağlığı üzerine araştırmalar yapan genç bilim insanlarına verilen en saygın ödül programları arasında yer alan Sabri Ülker Bilim Ödülü’nün bu yılki sahibi Berlin’deki Max Planck Moleküler Genetik Enstitüsü’nde Kök Hücre Kromatin Grubu’nun liderliğini yürüten Dr. Aydan Bulut Karslıoğlu oldu. Kök hücre biyolojisi ve embriyonik gelişim alanındaki öncü katkılarından dolayı bu ödüle layık görülen Dr. Aydan Bulut Karslıoğlu’na ödülünü Yıldız Holding Yönetim Kurulu Başkanı Ali Ülker, Yıldız Holding Yönetim Kurulu Üyesi Yahya Ülker, Harvard Sabri Ülker Merkezi ve Ödül Jürisi Başkanı Prof. Dr. Gökhan Hotamışlıgil, Harvard Toplum Sağlığı Fakültesi Dekanı (Harvard T.H. Chan School of Public Health) Prof. Dr. Andrea Baccarelli ve Sabri Ülker Vakfı Başkanı Dr. Talat İçöz verdi.
“Bilim insanlarımızın keşifleri, geleceği şekillendiren itici güçtür”
Sabri Ülker Bilim Ödülü’nün bilimsel araştırmaları destekleyerek topluma ve insanlığa sunduğu katkıya dikkat çeken Yıldız Holding Yönetim Kurulu Başkanı Ali Ülker, “Dünya genelinde yaklaşık 9 milyon bilim insanı, insanlığın karşı karşıya olduğu zorluklara çözüm üretmek ve yaşam kalitesini artırmak için aralıksız çalışıyor. Bu çalışmaların olumlu neticesi tüm dünyada bilimsel olarak gözlemlenebiliyor. Dünya Sağlık Örgütü’nün verileri, insan ömrünün son yüzyılda dramatik bir şekilde arttığını gösteriyor. 1900’lerin başında ortalama 31-40 yıl olan yaşam süresi, 2000’lerde gelişmiş ülkelerde 75-80 yıla kadar çıkmış durumda. Bunun nedenini hastalıkların erken aşamada teşhisi, tedavisi ve insan yaşam döngüsünün oldukça detaylı bir şekilde biliniyor olması diyebiliriz. Sabri Ülker Bilim Ödülü ile biz de bu değerli çabaların arkasında durmaktan ve genç bilim insanlarımızı teşvik etmekten büyük bir mutluluk duyuyoruz. Onların özveriyle gerçekleştirdikleri çalışmalar, bugünle birlikte geleceğe de ışık tutuyor. Bu ödül, sadece bir takdir değil, bilim dünyasında yeni fikirlerin yeşermesi ve yenilikçi projelerin hayat bulması için de bir zemin hazırlıyor. 2010 ile 2020 yılları arasında dünya genelinde yaklaşık 26,4 milyon bilimsel makale yayınlanmış, bu da bilimsel bilginin hızla arttığını göstermektedir. Çabalarımız, genç araştırmacıları motive ederek bilim dünyasına yeni keşifler kazandırmalarına ve insanlığın geleceğini şekillendirmelerine destek oluyor. Yıldız Holding ve Ülker ailesi olarak, kendilerini bilime adayan, ülkemize ve insanlığa büyük bir hizmet sunan genç bilim insanlarımızı desteklemeye kararlılıkla devam edeceğiz.
“Genç bilim insanlarımızın dünya çapındaki başarılarıyla iftihar ediyoruz”
Harvard Sabri Ülker Merkezi Başkanı Prof. Dr. Gökhan Hotamışlıgil konuşmasında ise, “Sabri Ülker Vakfı’nın bilimsel çalışmalara sunduğu sürdürülebilir desteğin önemine dikkati çekti. Hotamışlıgil şunları kaydetti:
“Bilimsel araştırmaların başarıya ulaşması için ciddi bir zaman ve kaynak ayrılması gerekiyor. Bu uzun ve engebeli yolculukta tüm bilim insanlarının teşvik edilmesinin ve başarılarının taçlandırılmasının çok önemli olduğunu düşünüyorum. Bu sene 9.su düzenlenen Sabri Ülker Bilim Ödülü ile her yıl farklı alanlardaki önemli keşifleri gerçekleştiren tüm genç Türk bilim insanlarımızın çalışmalarını hep birlikte alkışlıyoruz. Hem hücrelerin hem de canlıların enerji ve gıda kaynaklarını etkin kullanma ve yaşamın idamesi için uyum süreçlerinde etkin olan mekanizmalarından biri olan ‘diyapoz’ üzerindeki öncü çalışmaları için ödüle bu yıl layık görülen Dr. Aydan Bulut Karslıoğlu’nu kutluyorum.” Prof. Hotamışlıgil, Ülker Ailesi ve Sabri Ülker Vakfı’na bilime verdikleri destek için teşekkürlerini sunduğunu ifade ederek Dr. Karslıoğlu’nun gelecekteki çalışmalarını bu motivasyonla daha da ileriye taşımasını temenni ettiğini belirtti.
“Kök hücre ve embriyonun gizemini çözmeye yönelik çabalarımızın takdir edilmesi gurur verici”
Ödülün bu yılki sahibi Dr. Aydan Bulut Karslıoğlu ise şunları söyledi:
“Genç bilim insanlarının öncü araştırmalarını bu kıymetli ödülle onurlandıran Sabri Ülker Vakfı’na ve jüri üyelerine tüm ekibimiz adına teşekkür ediyorum. Yaşamın ilk birkaç gününde embriyoların geçirdiği genetik, epigenetik ve metabolik değişimleri incelediğimiz araştırmalarımızın takdir edilmesi bizim için büyük gurur ve motivasyon kaynağı. Embriyonik kök hücre araştırmaları şimdiye kadar bilimde ve hastalıkların tedavisinde büyük adımlar atılmasını sağladı ve bundan sonra da kök hücre tedavilerine ışık tutacak. Layık görüldüğüm bu ödül, yalnızca bireysel başarının değil, bilimin toplum sağlığının gelişimine sunduğu katkının da ödüllendirilmesi anlamına geliyor.”
Hastalıkların önlenmesinde çığır açabilecek araştırma
Pek çok memeli hayvan, zorlu çevre şartlarıyla karşılaştıklarında embriyolarının gelişimini duraklattıkları ilginç bir hayatta kalma mekanizması geliştirmiştir. Diyapoz adı verilen bu mekanizma sayesinde, açlık gibi olumsuz dış etkenlerle karşılaştıklarında, ortam yeniden uygun hale gelene kadar embriyonik gelişimi askıya alabilirler. Bu süreç boyunca kök hücreler farklılaşma potansiyellerini korurlar, ancak bu hafızanın nasıl kodlandığı ve uyku hali boyunca nasıl korunduğu hala gizemini koruyor. Bilim insanları diyapozun nasıl başlatıldığı, nasıl sürdürüldüğü ve hücrelerin nasıl yeniden etkinleştirildiğinin mekanizmasını çözmek istiyor.
Embriyonik diyapoz çeşitli memelilerde gözleniyor. Benzer mekanizmaların insanlarda da mevcut olup olmadığı tartışılırken, Dr. Bulut Karslıoğlu’nun grubu yakın zamanda insan hücrelerinin de diyapoz kapasitesine sahip olduğunu öne sürdü. Hücresel uyku halinin insan vücudunun işleyişinde bir rol oynadığı bilinmektedir; burada uyku halindeki kök hücreler, dokuların yenilenmesi ve onarılması için bir havuz görevi görür. Bu nedenle Dr. Bulut Karslıoğlu’nun araştırmaları aynı zamanda diğer bağlamlardaki hücresel uyku halleri üzerine yapılan araştırmaların ilerletilmesi potansiyeline de sahiptir.
Dr. Aydan Bulut Karslıoğlu, araştırma ile ilgili olarak: "Embriyonik sistemimizin, sadece bizi değil diğer uyku sistemlerini de ilgilendiren temel keşiflere araç olmasını umuyoruz " dedi.
Dr. Aydan Bulut Karslıoğlu Kimdir
Aydan Bulut-Karslıoğlu, 2006 yılında Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nden (ODTÜ) kimya mühendisliği ana dal ve biyoloji yan dal lisans derecelerini aldı. 2006-2008 arasında Bilkent Üniversitesi’nde moleküler biyoloji ve genetik üzerine yüksek lisans araştırması yapan Bulut Karslıoğlu, 2008 yılında doktora çalışmaları için Almanya’nın Freiburg kentindeki Max Planck İmmünobiyoloji ve Epigenetik Enstitüsü’ne katıldı. Dr. Bulut Karslıoğlu doktora sonrası araştırmaları için 2013’te Kaliforniya Üniversitesi San Francisco Kampüsü’ne dahil oldu. 2018 yılında, Berlin’deki Max Planck Moleküler Genetik Enstitüsü’nde bağımsız araştırma laboratuvarını kuran Bulut Karslıoğlu, son yıllarda Sofja Kovalevskaja Ödülü, Emmy Noether Fonu ve Avrupa Araştırma Konseyi Fonu gibi prestijli ödüller kazandı. Dr. Aydan Bulut Karslıoğlu, halen aynı enstitüde Kök Hücre Kromatin Grubu liderliği görevini yürütüyor. Kritik biyolojik süreçlere ışık tutan Dr. Karslıoğlu’nun moleküler biyoloji alanındaki bilimsel çalışmaları ile saygın uluslararası dergilerdeki yayınları, gelecek nesil bilim insanları için “ilham verici” olarak değerlendiriliyor.
Sabri Ülker Bilim Ödülü hakkında
Sabri Ülker Bilim Ödülü, 2016’dan bu yana beslenme, metabolizma ve toplum sağlığı alanlarında genç Türk bilim insanları tarafından Türkiye’de ve dünya çapında yapılan temel araştırmaları teşvik etmek amacıyla veriliyor. Genç bilim insanlarına yönelik en prestijli ödüller arasında yer alan ödülün proje başvuruları, “bilimsel olarak öncü özelliği taşıyan, yeni mekanizmalar ortaya çıkaran, toplumun beslenme ve sağlıklı yaşam biçimlerini teşvik eden, tamamlanmış ve uygulanabilir olması” kriterlerine göre değerlendiriliyor.
Sabri Ülker Bilim Ödülü’nü bugüne kadar kazanan bilim insanları: Doç. Dr. Kıvanç Birsoy, Doç. Dr. Ebru Erbay, Doç. Dr. Ömer Yılmaz, Doç. Dr. Tamer Önder, Doç. Dr. Elçin Ünal, Doç. Dr. Elif Nur Fırat Karalar, Doç. Dr. Nilay Yapıcı ve Doç. Dr. Elvan Böke