Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), 2023-2024 Eğitim ve Öğretim Yılı Çalışma Takvimine göre okullar 11 Eylül’de açılacak. Anaokulu ve ilkokula gidecek çocukların okulda sağlıklı beslenmeleri aileler için büyük önem taşırken, beslenme çantasında bulunması gereken besinler hakkında önerilerde bulunan Yaşar Üniversitesi Meslek Yüksekokulu Gıda İşleme Bölüm Başkanı Doç. Dr. Ruhan Aşkın Uzel, “Tüm enerji ve besin ögelerinin yeterli ve dengeli karşılanabilmesi için okul çağındaki çocukların tüketmeleri gereken besinlerin iyi kaliteli ve yeterli miktarlarda olması önemlidir” dedi.
Dünya Sağlık Örgütü tarafından 2016 yılında yürütülen Türkiye Çocukluk Çağı Şişmanlık Araştırması Raporuna göre; 7-8 yaş grubu çocuklarda fazla kiloluk sıklığı yüzde 14,6, obezite sıklığı ise yüzde 9,9 olarak açıklandı. Okul döneminde günlerinin büyük bir kısmını okulda geçiren çocuklar için sağlıklı beslenmenin çok önemli olduğunu söyleyen Yaşar Üniversitesi Meslek Yüksekokulu Gıda İşleme Bölüm Başkanı Doç. Dr. Ruhan Aşkın Uzel, “Çocuklar yaş grubu ne olursa olsun devamlı bir büyüme ve gelişme sürecindedirler. Büyüme süreci önemli miktarda enerji ve yeni dokuların yapımı için daha fazla miktarda protein, vitamin ve mineralleri gerektirir. Okul çağı çocuklarının günde 2-3 bardak süt veya yoğurt, 4-5 porsiyon sebze-meyve, 1-2 dilim peynir, haftada 2-3 yumurta, 1 porsiyon et-tavuk, haftada en az 2 kez balık ve kuru baklagil tüketmeleri sağlanmalıdır. Okula giden çocukların yemek yeme düzenleri teneffüs araları da dikkate alınarak planlanabilir. Sabahçı, öğlenci veya tam gün olan okullara göre; kahvaltı, öğle ve akşam yemek saatlerinin yanı sıra, ara öğünler ile birlikte gün içinde mutlaka 2,5-3 saat aralıklarla 6 öğün alarak beslenme düzeni oturtulmalıdır. Beslenme çantasına hazır gıdalar yerine mutlaka evde hazırlanmış gıdalar koyulmalı, çantada mutlaka su bulunmalıdır” dedi.
Çocuğun yaşının, hangi öğünde yiyeceğinin ve bir öğünde ne kadar yiyecek tüketebileceğinin göz önüne alınması gerektiğini aktaran Doç. Dr. Uzel, “Besin değeri yüksek, doğal ve kolay taşınır yiyecekler ile menü oluşturulmalıdır. Özellikle fındık, ceviz, badem gibi kuruyemişler ve kuru kayısı, kuru incir, kuru üzüm gibi kuru meyveler hem çocuğun okul başarısını olumlu etkileyeceği hem de enerji vereceği için beslenme çantasında yer almalıdır. Sağlıklı ve dengeli bir beslenme için çocuğunuzun beslenme çantasında 4 besin grubundan da besinler bulunmalıdır” diye konuştu.
Beslenme çantasındaki gıdaların doğru şekilde muhafaza edilmesi gerektiğine de dikkat çeken Doç. Dr. Uzel, şunları söyledi: “Kutu süt, ayran, yoğurt ve tek porsiyonluk kahvaltılık peynirlerden birinin beslenme çantasında bulunması önemli. Kutu sütler açılmadığı sürece oda sıcaklığında son kullanma tarihine kadar tazeliğini koruyabilir. Ayran, yoğurt, peynir gibi diğer süt kaynaklı gıdaların iyi saklama şartlarında muhafaza edilmesi gerekir. Bu maksatla yalıtım olan ya da iç kenarlarına buz kalıpları yerleştirilmiş bir beslenme çantası hazırlamak en doğru ve ideal olan durumdur. Haşlanmış yumurta hem yüksek miktarda protein içermesi hem de uzun süre tokluk hissi vermesi bakımından iyi bir tercih olabilir. Çocuğunuz için hazırladığınız sandviçlere salam, sosis, jambon gibi katkı maddesi yüksek olan etler koymak yerine evde kendi hazırladığınız köfteleri koymanız daha besleyici olacaktır. Et ürünlerinden salam, sosis, sucuk ve bunlara benzer besinlere beslenme çantasında yer verilmemesi idealdir fakat çocuğunuz bunları tüketmek istiyorsa haftada bir kez yer verilebilir. Yağda kızartma yerine ızgarada pişirilmiş olanların veya böreklerin içine eklenenlerin çantada yer alması daha ideal olacaktır.”
Patates ve pirince dikkat
Beslenme çantasında bulunması gereken sebze, meyve ve ekmek, tahıl grubundan bahseden Doç. Dr. Uzel, “Sebze ve meyveleri iyi yıkamak, üzerlerinde bulunan tarımsal ilaç kalıntılarının arındırılması bakımından önem arz eder. Sebze ve meyvelerin doğrandıktan sonra her geçen zaman için vitamin kaybı söz konusu olacağından, beslenme çantalarına konulacak sebze ve meyvelerin mümkün olduğunca tek parça olarak konulması daha uygundur. Beslenme çantasında en sık yer alan tahıl ürünü ekmektir. Ekmeğin dışında, çocuğunuzun menüden sıkılıp dışarıda satılan besinlere yönelmemesi için bir dilim kek, bir iki parça börek çantasına konulabilir. Patates salatası veya pirinç pilavı gibi besinlerin beslenme çantasında yer almaması daha uygundur. Çünkü bu tür besinlerin oda sıcaklığında bekletilmesi sağlıklı değildir. Çocuğunuza hazırladığınız sandviçler için tam tahıllı ekmekler tercih edilmelidir. Çünkü tam tahıllı ekmekler hem daha besleyicidir hem de sindirim sistemini düzenleyici etkisi vardır” şeklinde konuştu.
Beslenme çantası için tarifler:
Ton balıklı sandviç: Konserveden alınan ton balığı iyice süzüldükten sonra sandviç ekmeğinin her iki iç yüzüne labne peynir sürülür. Yağı süzülmüş ton balığı ekmek iç yüzeyine ya da tost ekmek dilimleri arasına yayılır. Üzerine sırasıyla salatalık, domates ve marul eklenir. Soğuk olarak hazırlanan bu sandviç hava almayacak bir biçimde streç film ile sarılarak uygun şartlarda saklanır. Sandviç eğer akşamdan hazırlanıyorsa beslenme çantasına yerleştirilene kadar buzdolabında saklanmalıdır.
Kuru meyve dolgulu tam tahıllı kurabiye: Kuru kayısı ya da diğer kuru meyve çeşidi, kuru üzüm, tarçın ve su bir araya getirilerek kısık ateşte pişirilir. Pişerek püre haline gelen karışıma ceviz de eklenerek soğumaya bırakılır. Ardından tereyağı ve toz şeker bir çırpma kabına alınır mikser yardımıyla köpürene kadar çırpılır. Ardından sırasıyla sıvı yağ ve yumurta eklenir çırpmaya devam edilir. Ayrı bir kapta un, kabartma tozu ve vanilya karıştırılır, eşit dağılım sağlandıktan sonra hamur yoğurmak üzere önceki karışıma eklenir. Yumuşak kıvama getirilen hamuru eşit iki parçaya bölerek her birini merdane yardımı ile 8 santim kadar dikdörtgen şekline getirilir. Önceki aşamalardan birinde soğumaya bırakılan harcın yarısı hamur üzerine yayılır, uçlarından iç malzeme dökülmeyecek kadar kapatılır ve rulo halinde sarılır ve en az 3 santim enindeki parçalar halinde kesilir. Serbest bir şekilde tepsiye yerleştirilerek yaklaşık 170 derecede üzeri hafifçe kızarana kadar pişirilir.