Sinemanın güncel sorunlarının çözümüne katkıda bulunmak amacıyla meslek örgütleri, dernekler, sendikalar ve sinema akademisyenlerini bir araya getiren, 61. Uluslararası Antalya Altın Portakal Film Festivali kapsamında gerçekleştirilen “Sinema Çalıştayı” başladı.
Türkiye’de sinemanın güncel sorunlarını farklı başlıklar altında ele alındığı “Sinema Çalıştayı” başladı. Açılışa Antalya Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreteri ve festival idari direktörü Av. Cansel Tuncer, Sinema Çalıştayı Düzenleme Kurul Başkanı, İstanbul Kültür Üniversitesi, Radyo Televizyon ve Sinema Bölüm Başkanı Perihan Taş Öz, Çalıştay Düzenleme Kurul Başkanı, yönetmen ve senarist Aydın Sayman ve festival sanat direktörü Deniz Yavuz katıldı.
Çalıştayda konuşan Antalya Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreteri ve festival idari direktörü Av. Cansel Tuncer, “Üç gün boyunca sizlerin bu çalıştayda gerçekleştireceği oturumlar, değerlendirmeler ve sonucunda hazırlayacağınız sonuç beyannâmesini merakla ve ilgiyle takip ediyoruz. Çünkü sizler sinema sektörümüzün güncel sorunlarını tespit ederek çözüm önerileri sunacaksınız. Bizlerde festival yönetimi olarak bu belirlemiş olduğunuz çözüm önerilerini ve sorunları ilgili kurumlara ileterek bizzat takip ederek hep birlikte çalışacağız. Bu yüzden ben sizleri saygıyla selamlarken bu çalıştayın düzenlenmesinde emeği geçen başta Perihan Taş Öz ve Aydın Sayman olmak üzere herkese çok teşekkür ediyorum” dedi.
Sinema Çalıştayı Düzenleme Kurul Başkanı, İstanbul Kültür Üniversitesi, Radyo Televizyon ve Sinema Bölüm Başkanı Perihan Taş Öz, “Türkiye’de sinemada uzun zamandır konuşulmayan bazıları konuşulmuş olsa da gerçek muhataplar bir araya gelmediği için kendi kendine ya da biz bize konuşmaya dönüştüğü bazıların da ilgili kurumların ısrarla kulak tıkadığı, somut adım atılamamış ve bu haliyle de ne yazık ki birikmiş bir yığın sorunla karşı karşıyayız. Çalıştayın amacı bu sorunları doğru konu odakları etrafında bu alanın özneleri, söz sahipleri, emek verenleriyle tartışmak. Yani esas muhatapları bir araya getirmek ve en önemlisi somut adım atılabilmesi yönünde bir yol haritası çıkarabilmektir” dedi.
Öz, Türkiye sinemasındaki sektörün üretimine engel olan konu başlıklarını değerlendirmek için yönetmen Aydın Sayman ile birlikte çalıştıklarını söyledi. Öz; çalıştay kapsamında 22 üniversite , 9 meslek birliği , 7 dernek , 3 sendika çeşitli bakanlık ve ilgili federasyon ve vakıf temsilcilerinin bir araya olduğunu vurguladı.
Öz ayrıca şunları söyledi: “Bu yönüyle Türkiye’de şimdiye kadar gerçekleşen en geniş katılımlı farklı kurum temsilcilerinin bir araya geldiği kapsayıcı niteliği öne çıkan bir çalıştay olacak. Değerli konuklarımız son olarak tüm bu resmi ve teorik çerçevenin ve açıklamaların ardından aslında bu görevi üstlenme amacıma dair birkaç şey söylemek isterim. Ben en basit anlamıyla bir borcumuz olduğunu düşünüyorum. Her gün daha travmatik olaylarla karşı karşıya kaldığımız ülkemizde bu travmayı hem zihin hem ruhuyla sorgulamak ve baş edebilmek için sanata ve sinemaya sığınan anlatılan film hikayelerini karakterleriyle hiç deneyimlemediği yolculuklara çıkan ve bununla kolektif mutluluğu yaşayan ve belki de buna her zamankinden çok daha fazla ihtiyaç duyan seyircilerimize ve sinema öğrencilerimize bir borcumuz var. Türkiye’de sinema alanının söz sahipleri olarak karşı karşıya değil bir araya gelmeye sorunları çözebilmek için birlikte adım atmaya ihtiyacımız var. Bilgimizi ve emeğimizi dayanışmayla örüp çoğaltmaya ihtiyacımız var. Çalıştay tam da bu amaçla sizleri bir araya getirdi. Her birinizin önemli bir emanetin taşıyıcısı olduğunu düşünüyorum.”
Çalıştay Düzenleme Kurul Başkanı, yönetmen ve senarist Aydın Sayman ise “Festivallerin sinema sektörüyle ilişkilerinin daha organik ve daha sıkı olmasını istiyorum. Bundan sonrasında festivallerle film sektörü arasında daha canlı bir bağlantı olmasını temenni ediyorum. Hem bu festival hem de diğer festivaller için biz hiçbir şey yapmasaydık, 40-50 yıl içerisinde hiçbir şey yapmasaydık da hayatın olanağın akışı içerisinde sinemamız şu anki duruma gelir miydi” dedi.
Sayman sözlerine şu şekilde devam etti: “70’li yıllardan bu yana hiçbirimiz çalışıp çaba göstermeseydik diye düşündüm tabi onun cevabını kendi kendime vermeye çalışırken bir yandan da başka bir masallarda söylenen bir söz aklıma geldi; ‘az gittik uz gittik dere tepe düz gittik dönüp baktık bir arpa boy yol almışız’ sonunda kendi başıma kararımı verdim. Evet hayatın olanağın akışı içerisinde mutlaka sinema sektörü çökecek yeniden doğacak araya dizi film endüstrisi girecek, endüstri büyüyecek, birkaç yüz kişi klan gibi yaşayan sinemacılar, 10 binleri bulan sayılara çıkacak, çalışanları, emekçileri hayatın olağan akışı içerisinde insanların çalışma şartları veya film yapma şartlarında bazı değişiklikler olacak.”
Sayman ayrıca, “Biz 78’li yıllarda İstanbul’dan Ankara’ya sansür yürüyüşü yapmış insanlarız. Aradan elli yıl geçti, ne kazandık diye bakınca hakikaten bir arpa boyu yol gittik gibi görünüyor. Buna rağmen son tahlilde emeklerimizin biraz zaman içerisinde dalgalanarak bir sonuç verdiği kanaatine kapıldım. Filmler daha yapılmadan senaryo aşamasında sansür ediliyordu, şu an ismi değerlendirme kurulu haline çevrildi. Ama sansür bitmedi demek ki hala gidecek çok yolumuz var, bu yolu hep beraber yürüyerek emek vermek zorundayız” dedi.
Çalıştayda ilk gün tamamlandı
Çalıştayda ilk oturum “Sinemada Telif Hakları Sorunları” başlığıyla gerçekleşti. İstanbul Kültür Üniversitesi’nden Prof. Dr. Okan Ormanlı moderatörlüğünde gerçekleşen oturumun konuşmacıları “Ahmet Edebali/ Film Yapımcıları Meslek Birliği (FİYAB), Ayhan Sonyürek/ Senaryo ve Diyalog Yazarı Sinema Eseri Sahipleri Meslek Birliği (SENARİSTBİR), Avukat Eylem Akkayalı/ Sinema Eseri Sahipleri Federasyonu (SEF), Mehmet E. Soyarslan/ Türkiye Sinema Eserleri Sahipleri Meslek Birliği (SESAM), Mehmet Güleryüz/ Sinema ve Televizyon Eseri Sahipleri Meslek Birliği (SETEM), Renan Bilek/ Sinema Oyuncuları Meslek Birliği (BİROY) ve Tunç Davut/ Sinema Eseri Sahipleri Meslek Birliği (SİNE-BİR).”
Akdeniz Üniversitesi’nden Prof. Dr. Emine Uçar İlbuğa moderatörlüğünde gerçekleştirilen “Sinemada Akademi- Sektör İş Birliği” ilk günün ikinci oturumu oldu. Oturumun katılımcıları “Doç. Dr. Ayşe Toy Par/ Galatasaray Üniversitesi, Doç. Dr. Ece Vitrinel/ Galatasaray Üniversitesi, Hakan Kasırga/ Görüntü Yönetmenleri Derneği (GYD), Osman Özcan/ Sinema Televizyon Sendikası ve Sadullah Şentürk/ SİNE-BİR.”
Çalıştayın ilk günündeki son oturumsa Mersin Üniversitesi’nden Prof. Dr. Senem Ayşe Duruel Erkılıç moderatörlüğünde gerçekleşti. “Türkiye’de Film Festivalleri” başlıklı oturuma, Aydın Orak/ Film Yönetmenleri Derneği (FİLM-YÖN), Deniz Yavuz/ Antalya Altın Portakal Film Festivali, Doç. Dr. Hakan Aytekin/ Belgesel Sinemacılar Birliği (BSB), Doç. Dr. Hakan Erkılıç/ Mersin Üniversitesi, Haydar Işık/ Malatya Film Festivali, İsmail Timuçin/ Adana Altın Koza Film Festivali, Nida Yılmaz/ Türkiye Belediyeler Birliği, Özgür Balcı/ İşçi Filmleri Festivali ve sinema yazarı Vecdi Sayar.
Sinema Çalıştayı’nın 11 Ekim Cuma günü programı
Çalıştayın ikinci gününde panel de gerçekleşecek. 11 Ekim saat 14:00’teki "Anlatı ve Söylem Yapısı Bağlamında Türkiye’de Bağımsız Sinema" başlıklı panelin konukları, sinemamızın iki değerli ismi; yönetmenler Tolga Karaçelik ve Ümit Ünal. Panelin moderatörlüğünü ise çalıştay koordinatörü Doç. Dr. Perihan Taş Öz üsteleniyor.
11 Ekim saat 10:30’da başlayacak oturumlarda “Türkiye’de Film Sektöründe Çalışma Koşulları”, “Sinemada Değişen Seyir Kültürü”, “Türkiye’de Sinema Yayıncılığı” başlıklarını taşıyor.
“Türkiye’de Film Sektöründe Çalışma Koşulları” başlıklı oturumun moderatörü, avukat Derya Yaman. Oturumda; film sektöründe iş yasalarının tanıdığı haklar, uygulama aksaklıkları ve çözümü, film sektöründe cinsiyet eşitliği ve film sektöründe sendikal haklar bağlamında neler yapılabileceği ele alınacak. Oturumun katılımcıları ise; Ahmet Edebali/ FİYAB, Damla Kırkalı/ Sinema Televizyon Sendikası, Emre Yetim/ Oyuncular Sendikası, Galip Görür/ Sinema Emekçileri Sendikası (SİNE-SEN), İbrahim Onur Akçınar- Vehbi Cankat Güneş/ Çalışma Bakanlığı, İlker Barış/ SENARİSTBİR ve Ufuk Demirbilek/ Sinema Televizyon Sendikası.
İstanbul Üniversitesi’nden Prof. Dr. Hasan Akbulut’un moderatörlüğünde gerçekleştirilecek “Sinemada Değişen Seyir Kültürü” oturumuna ise; Bahçeşehir Üniversitesi’nden Prof. Dr. Ayşe Nilüfer Narlı, Cinemarine sinema zinciri adına Cenk Sezgin, CJ ENM Medya Genel Müdürü Ferhat Aslan, Mersin Üniversitesi’nden Doç. Dr. Hakan Erkılıç ve Koç Üniversitesi’nden Doç. Dr. İpek Azime Çelik Rappas katılıyor. Oturumda sinema salonlarından dijital platformlara, pelikülden dijitale sinema seyir kültürünün değişimi ile Türkiye’de sinema filmlerinin sınıflandırılması ve gösterilmesi başlıkları tartışılacak.
Günün üçüncü oturumundaysa Marmara Üniversitesi’nden Doç. Dr. Meliha Elif Demoğlu’nun moderatörlüğünde “Türkiye’de Sinema Yayıncılığı” ele alınacak. Katılımcılar; Munzur Üniversitesi’nden Prof. Dr. Ali Karadoğan, sinema yazarı Barış Saydam, Doç. Dr. Fırat Sayıcı/ Sinema Yazarları Derneği (SİYAD), Prof. Dr. Semire Ruken Öztürk/ SİNECINE Sinema Araştırmaları Dergisi, Ankara Üniversitesi, Serkan Öztürk/ ES Yayınları ve Tuncer Çetinkaya/ Modern Zamanlar Dergisi. Oturumda Türkiye’de basılı/ dijital sinema dergileri ve sinema kitaplarının konu odakları ve patikaları değerlendirilip Türkiye’de sinema yayıncılığının gelişmesi yönünde izlenecek yol haritası üzerine tartışılacak.
Çalıştayın 14:30’da başlayacak oturumlarındaysa “Film Sektöründe Yapım Koşulları, Krizler ve Çözümler”, “Sinema ve Kültürel Miras”, “Üretimden Gösterime Türkiye’de Kısa Film ve Belgesel Sinema” başlıklarını taşıyor.
Özgür Balcı moderatörlüğündeki “Film Sektöründe Yapım Koşulları, Krizler ve Çözümler” başlıklı oturumda; bağımsız sinema filmlerinin finansman sorunu, sinema filmlerinin kurumsal destek imkanlarını artıracak yöntemler ve 20 yıllık SGM destekleri uygulamasında yaşanan sorunlar ve çözüm yolları ele alınacak. Oturumun katılımcıları; Ahmet Hızarcı, Ayhan Sonyürek/ SENARİSTBİR, Mehmet Güleryüz/ SETEM, Nida Yılmaz/ Türkiye Belediyeler Birliği, Serkan Acar/ Film Kooperatifi (FİLMKOOP) ve Tunç Davut/ SEF.
Çukurova Üniversitesi’nden Doç. Dr. Aydın Çam moderatörlüğünde gerçekleştirilecek “Türkiye’de Sinema ve Kültürel Miras” oturumunda ise; Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi’nden Prof. Dr. Asiye Korkmaz, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi’nden Prof. Dr. Aydan Özsoy, Biket İlhan / Film Yönetmenleri Derneği (FİLM-YÖN), Nil Gürpınar / Türkiye Sinema Eseri Sahipleri Meslek Birliği (SE-SAM) ve İstanbul Kültür Üniversitesi’nden Prof Dr. Okan Ormanlı katılıyor. Oturumda Türkiye’deki film arşivi sorunu ve kültürel miras üzerine değerlendirmeler yapılacaktır.
Maltepe Üniversitesi’nden Doç. Dr. Hakan Aytekin moderatörlüğünde gerçekleştirilecek “Üretimden Gösterime Türkiye’de Kısa Film ve Belgesel Sinema” konulu son oturumunda ise; Selçuk Üniversitesi’nden Prof. Dr. Aytekin Can, Manisa Celal Bayar Üniversitesi’nden Prof. Dr. Meral Özçınar, Yönetmen Musa Ak, Kısa Film Yönetmenleri Derneği adına Okan Batur ve Anadolu Üniversitesi’nden Doç. Dr. Sırrı Sertar Serter katılacaktır. Oturumda Türkiye’de kısa ve belgesel film üretiminde yaşanan temel sorunlar değerlendirilecektir.
Çalıştayın Sonuç Bildirgesi 12 Ekim’de açıklanacak
12 Ekim’de bitecek çalıştayın sonuç bildirgeleri, dijital ve matbu kopya halinde ilgili kurumlarla paylaşılacak. Çalıştay bu yolla; Türkiye’de sinemanın kurumsallaşmasına, sektördeki sorunların çözümünde ve sektörle akademi arasındaki ilişkilerin güçlenmesinde yardımcı olmayı hedefliyor. Çalıştay oturumlarının sonuç bildirgesi Su Otel’in Panel Salonu’nda okunacaktır.
Çalıştayın Düzenleme Kurulu başkanlığını ve yürütücülüğünü İstanbul Kültür Üniversitesi Radyo, Televizyon ve Sinema Bölüm Başkanı Doç. Dr. Perihan Taş Öz ve TÜRSAV Genel Sekreteri, SE-YAP haysiyet kurulu üyesi, Sine-bir yönetim kurulu üyesi, senarist ve yönetmen Aydın Sayman üstleniyor. Onursal danışmanlığını ise yapımcı ve Özen Film’in kurucusu Mehmet E. Soyarslan, yapımcı, senarist ve Belge Film’in kurucusu Sabahattin Çetin ile İstanbul Üniversitesi Radyo, Sinema ve Televizyon Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Hasan Akbulut yürütüyor.