Cumhuriyet tarihinin en köklü dergilerinden “Türk Arkeoloji ve Etnografya Dergisi” on yıllık bir aranın ardından, 2021’de okuyucularıyla yeniden buluşacak.
Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü tarafından yayımlanan ve saygın bilim insanlarının çalışmaları ile ülke çapında gerçekleşen kazı ve araştırmalar hakkında okuyucularını bilgilendiren dergi, yayın hayatına yeni formatıyla “Merhaba” diyecek.
Tarihinde ilk defa “Uluslararası Hakemli Dergi” statüsünde yayına başlayacak olan “Türk Arkeoloji ve Etnografya Dergisi”, önümüzdeki Haziran ayında okuyucularının beğenisine sunulacak.
Titiz bir çalışmayla hazırlanan dergi, birbirinden kıymetli akademisyenler ile bilim insanlarının katkılarıyla Yayın Kurulu ile Danışma Kurulu oluşturarak makale toplama aşamasına geçti.
Bakanlık Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü bünyesinde yayın hayatında yeni bir sayfa açan derginin köklü geçmişi ve tarihsel süreç içerisinde üstlendiği misyon, akademik çevreler ve alanda hizmet veren tüm kesimler tarafından da ilgiyle takip ediliyor.
Uluslararası saygınlığı olacak
Türk Arkeoloji ve Etnografya Dergisi, köklü tarihi ve ilk sayısından günümüze ulaşan tüm sayılarında Arkeoloji ve Etnografya alanında önemli bir başvuru kaynağı olmanın verdiği derin tecrübe ile yeni sayılarında da arkeoloji, sanat tarihi, etnografya başta olmak üzere bu alanlarla ilişkili pek çok bilim dalında önemli bulguların paylaşılacağı bir dergi olmaya hazırlanıyor.
Yayın hayatı boyunca Anadolu’nun kültürel zenginliklerinin ortaya çıkartılması ve bilim dünyasıyla paylaşılmasında öncü rol üstlenen ve arkeoloji, sanat tarihi, halk bilimi, tarih gibi farklı disiplinlerden bilim insanlarının katkı verdiği Türk Arkeoloji ve Etnografya Dergisinin dünya üzerinde ilgili bilim dallarında eğitim veren üniversitelere de dağıtılması planlanıyor. Dergi uluslararası platformlarda da adından söz ettirmeyi amaçlıyor.
Derginin Tarihi
Genç Cumhuriyetin kültür, edebiyat ve sanat çevrelerinin ilgi ve alakasına sunulan dergi, ilk kez 1933 yılında Maarif Vekâleti tarafından “Türk Tarih, Arkeologya ve Etnografya Dergisi” yayın hayatına başlamıştı.
Dönemin Maarif Vekili Reşit Galip Bey, “Türkiye topraklarının uygarlık tarihindeki yerinden, Anadolu’nun arkeologlar için kapalı bir hazine sandığı olduğundan ve eski eserlerin bilimsel yöntemlerle muhafaza ve tasnifinin önemine” değinerek derginin yayın amacını anlatmıştı.
Anadolu’nun arkeoloji ve tarih açısından taşıdığı zenginliklere paralel bir biçimde değerli bilim insanlarının dergiye katkısı derginin içeriğindeki yazılar ile yazarlarına bakıldığında dikkat çekiyor.
O yıllarda Müzeler Dairesi Müdürlüğü görevini yürüten Hamit Zübeyr Koşay, ülkemizin ilk arkeologlarından olan ve gerçekleştirdiği kazılarla Anadolu tarihini aydınlatan Remzi Oğuz Arık, Balıkesir Milletvekilliği görevini yürüten tarihçi İsmail Hakkı Uzunçarşılı, uzun yıllar İstanbul Arkeoloji Müzelerinde görev yapan değerli arkeologlarımızdan Arif Müfit Mansel, İzmir Arkeoloji Müzesinin kurucusu Aziz Ogan gibi alanında öncü araştırmacı ve bilim insanlarının yanı sıra Knut Olof Dalman, Johannes Böhlau, Albert Gabriel, Kurt Bittel gibi yaptıkları kazı ve araştırmalarla Türk ve dünya arkeolojisine önemli katkılarda bulunan yabancı araştırmacıların yazıları derginin uzun soluklu olacağının da bir habercisiydi.
Tarih, Arkeoloji ve Sanat dünyasında ilk sayısından itibaren takdir ve kabul gören dergi, 1940 yılında yayımlanan dördüncü sayısının ardından bir sonraki sayıya kadar yayın hayatına dokuz yıl mecburi bir mola vermek zorunda kalmıştı.
Bunun nedeni ise uzun süre tüm dünyayı etkisi altına alan Dünya Savaşı’ydı. Bu zorunlu aranın ardından 1949 tarihli 5’inci sayısında da “Türk Tarih, Arkeologya ve Etnografya Dergisi” adıyla yeniden okuyucularına kavuştu.
Dergiyi yayımlayan kurum yine Millî Eğitim Bakanlığı’ydı. Ancak “Eski Eserler ve Müzeler Genel Müdürlüğü” adı altında dağıtılmıştı.
Günümüz Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğünün atası olan bu kurum 1922 tarihli “Asar-ı Atika ve Müzeler” adlı müdürlük ile 1933 tarihli “Antikiteler ve Müzeler Direktörlüğü ”nün devamıdır.
1956 yılında ise “Arkeoloji” ve “Etnografya” ayrılmış, “Türk Arkeoloji Dergisi” 1956 ile 1997 yılları arasında, her yıl olmamakla birlikte belirli aralıklarla 26 sayı olarak devam etti.
“Türk Etnografya Dergisi” ise yine aynı yıllar arasında 20 sayı olarak yayınlanmıştır. 2000 yılında bir kez daha “Türk Arkeoloji ve Etnografya Dergisi” adıyla yayınlanmaya başlayan dergi, 2002 yılı hariç olmak üzere her yıl yayınlanarak 11 sayı devam etmeyi başarsa da 2011 yılında yayınlanan son sayının ardından, makale toplama sürecinde karşılaşılan çeşitli zorluklar nedeniyle ilerleyen yıllarda yayın hayatına ara vermek zorunda kaldı.