Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından günlük olarak açıklanan taklit ve tağşiş ürünler arasında önemli bir yer tutan bal ve zeytinyağının taklit veya tağşiş olup olmadığının anlaşılması en zor ürünler arasında yer aldığı açıklandı.
Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Gıda Analizleri Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Mehmet Emin Duru, MSKÜ Gıda Analiz Laboratuvarının Türkiye’de önemli analiz laboratuvarlarından birisi olduğunu belirtirken, Bakanlık tarafından açıklanan taklit ve tağşişli ürünlerin bazılarının analizlerinin Muğla’da yapıldığını belirtti.
“Bal ve zeytinyağında taklit veya tağşiş belirlemesi oldukça zor”
Gıda Analiz laboratuvarına Türkiye’nin dört bir köşesinden bal ve zeytinyağı geldiğini belirten MSKÜ Gıda Analizleri Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Mehmet Emin Duru, vatandaşların güvenilir bal tüketimi konusunda dikkat etmesi gereken önemli başlıkları açıkladı. Prof. Dr. Duru, “Bal ve zeytinyağı yapısı gereği taklit ve tağşişin belirlenmesinde oldukça zor bir üründür. Birçok gıdada taklit, tağşiş olabilir, ancak bunların belirlenmesi bazılarında oldukça kolay ve net bir metot varken, bal ve zeytinyağında bunu belirlemek gerçekten ciddi analizler gerektiriyor, donanımlı laboratuvarlar gerektiriyor. Bizim Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi laboratuvarı da bunlardan birisi”
Tüketicilere sağlıklı gıda uyarısı
Tüketicilerin herhangi bir marketten bal alırken nelere dikkat etmesi gerektiğini açıklayan Prof. Dr. Duru, “Bir vatandaş bal alırken bir markete gittiğinde birkaç kritere bakabilir. Birisi balın üzerindeki etiketin firma güvenliği, bu etiket öncesi veya bu bal için yaptırdığı analizleri üzerinde belirtip belirtmediği veya bununla ilgili ’Türk Gıda Kodeksine uygun olarak paketlenmiştir’ diye yazıyorsa. Ama burada analizlere vurgu yapılıp yapılmadığı ve her şeyden önemlisi şu anda piyasada olması gereken maddi ederinin altında mı, yoksa o düzeyde satılıp satılmadığı. Mesela, 200 liraya mal edilen bir kilogram bal eğer marketlerde 100 lirayla satılıyorsa bu gerçekten düşündürücüdür. Maliyetinin altında satılan ürünlere tüketicinin dikkatle bakması gerekiyor” dedi.
“AB’nin istediği birçok analiz Türkiye’de yapılıyor”
Tarım ve Orman Bakanlığı’nın 2023 yılında yayımladığı bal tebliğinin yeterli olduğunu belirten Duru, “Son zamanlarda özellikle çam balı hasadının olduğu bu dönemde balın kalitesini ve balın getirdiği avantajları konuşmamız gerekirken, maalesef taklit ve tağşiş, Bakanlığımızın yaptığı bir takım tetkiklerle, çalışmalarla ortaya konmuş durumda. Bu durum taklit ve tağşişin belirlenmesi için mevcut Türk Gıda Kodeksi Bal Tebliği elbette yeterli, elbette avantajlar sağlıyor bize birtakım bilgiler veriyor bal analizleri yaptığımız zaman. Bu konuda Bakanlığımız 2023 yılında yeni bir tebliğ yayınladı. Bu tebliğ balda ’Karar ölçütleri’ diye bir kavram koydu ve buna göre Bakanlığımız altyapısını geliştirdi. Şu anda özellikle NMR analizleri, enzim analizleri gibi Avrupa Birliği’nin istediği, Almanya’da yapılan birçok tetkik ve teşhisleri, analizleri burada da yapar duruma geldik” dedi.
“Taklit veya tağşiş yapan firmalara daha ciddi yaptırım bekliyoruz”
Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Gıda Analizleri Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Mehmet Emin Duru, Türk bilim insanları olarak taklit ve tağşişe yönelik yeni çalışmalar ve araştırmalar yaptıklarını belirtirken, verilen cezaların arttırılmasını istedi. Duru, “Şu anda taklit veya tağşiş için verilen cezaların maalesef caydırıcı olmayışı, hala taklit veya tağşişin yapılmasına belki de sevk ediyor. Ülkemize de bu konuda, özellikle toplum sağlığını tehdit eden firmalara yönelik daha ciddi düzeyde yaptırımlar uygulanmasını bekliyoruz” dedi.