Coğrafi İşaretler Araştırma Derneği (YÜCİDER) Başkanı Prof. Dr. Yavuz Tekelioğlu, "Başarmak için öncelikle Coğrafi İşaretler Enstitüsü’nün kurulması gerekmektedir. Gıda ihracatımızın arttırılması için coğrafi işareti ciddiye almamız, yönetişim ve denetim unsurlarını çözmemiz şart’’ dedi.
Akdeniz Üniversitesi emekli öğretim üyesi ve Yöresel Ürünler ve Coğrafi İşaretler Araştırma Derneği (YÜCİDER) Başkanı Prof. Dr. Yavuz Tekelioğlu, coğrafi işaretin bir ülkenin kalkınmasının da işareti olduğunu belirterek, “Başarmak için öncelikle Coğrafi işaretler Enstitüsü’nün kurulması gerekmektedir. Gıda ihracatımızın arttırılması için coğrafi işareti ciddiye almamız, yönetişim ve denetim unsurlarını çözmemiz şart’’ diye konuştu.
Gazeteci-yazar Erdoğan Kahya başkanlığındaki Dostlar Platformu’nun konuğu olan Prof. Dr. Yavuz Tekelioğlu, 30 yıldır mücadele verdiği coğrafi işaretin önemini şöyle dile getirdi:
“Türkiye’de yöresel ürünlerimizi koruyabilmek için ideal bir Coğrafi İşaretler sisteminin kurulabilmesi, yöresel ürünlere değer kazandırılarak sürdürülebilir kırsal kalkınmanın desteklenmesi ve kültürel ve biyolojik çeşitliliğin korunması konusunda çaba harcamak herkesin görevidir.”
“FETÖ’cüler merkez kapattı”
Türkiye ve Antalya’nın Akdeniz kimliği gözetilerek 1995 Barcelona zirvesi sonrası Akdeniz Üniversitesi bünyesinde 1997’de “Akdeniz Ülkeleri Ekonomik Araştırmalar Merkezi”ni kurduklarını anlatan Prof. Dr. Tekelioğlu, “Bu merkezimizle Coğrafi İşaretler çalışmaları da başlamış, yine bu tarihten itibaren yöresel ürünler ve Coğrafi İşaretlerle ilgili araştırmalarımızı Akdeniz ülkeleri ve Fransa Montpellier Akdeniz Tarım Enstitüsü ile birlikte projeler hazırlamaya ve yürütmeye başladık. Ancak bu güzel kurum Fetullahçılar tarafından daha sonra kapatıldı. Bu nedenle Türkiye, Coğrafi İşaretler Enstitüsü’nü süratle kurmalıdır. Özellikle tarım ürünleri ihracatının artırılması için bu şarttır’’ dedi.
"465 sayfa olarak yayınladık"
Kapanmanın ardından 15 yıllık emeklerinin yok olmaması için 2012 yılında dernekleşerek Yöresel Ürünler ve Coğrafi İşaretler Türkiye Araştırma Ağı’nı (YUciTA) kurduklarını hatırlayan Prof. Dr. Yavuz Tekelioğlu, “Bizi Avrupa Birliği tanıyor ama araştırmalar yapmak için kasamızda kuruşumuz yok. Buna rağmen YUciTA’yı anlatan ilk yayınımız olan YÜCÜDERGİ’yi 465 sayfa olarak yayınladık. İkincisi için kamuoyundan destek bekliyoruz’’ dedi.
"Toplam 100 milyar euro ciroları var"
Coğrafi işaret sisteminin yaygınlaşması için karış karış Türkiye’yi dolaşan Tekelioğlu, konuşmasına şöyle devam etti:
“Dünya Ticaret Örgütü’nde bugün 10 bin tescilli ürün var. Bunun üçte biri AB ülkelerinde. Toplam 100 milyar euro ciroları var. Tüketici ürünün üzerinde Coğrafi İşareti görünce güveniyor ve ürüne yöneliyor. Arz-talep dengesinde de ürünlerin değeri artıyor. Bir örnek vermek gerekirse Rokfor peyniri 539 kişinin yaşadığı bir köyün adı. Bu köy peyniri ile tüm dünyada tanınıyor. Rokfor peyniri köydeki mağaralarda yapılıyor. 13. asırdan beri Rokfor üretiliyor. Yıllık üretimi 330 milyon euro. AB’de ortak tarım politikası tamamen Coğrafi İşaret üzerine odaklanmıştır. AB ülkelerinde 3837 gıda ağırlıklı ürünü var.”
“Kadınlarımız çok güzel işler yapıyor”
Son yıllarda ortaya çıkan kadın kooperatifleri aracılığı ile yöresel ürünlerin önem kazandığına dikkat çeken Prof. Tekelioğlu, “Kadınlarımız çok güzel işler yapıyor. Bu nedenle Coğrafi İşaretin geleceğine umutla bakıyorum. Bakın yakında bu ürünler arasında tescil edilebilecek neler çıkacak?’’ dedi.
Türkiye’nin dört bir yanında her şeyi üretildiğini dile getiren Prof. Dr. Yavuz Tekelioğlu, “Ancak Coğrafi İşaretimiz yok, bu nedenle ihraç edemiyoruz. Ama bizim ürünlerimizi tescil ettiren Yunanistan Avrupa pazarında’’ dedi.
Türkiye’nin son yıllardaki çalışmalarla 750’si tarım ve gıda sektöründe olmak üzere 942 tescili olduğunu belirten
Tekelioğlu, “Maalesef başvuru üreticiler tarafından yapılmıyor. Kamu kurumları tarafından yapılıyor. Ancak bu kurumların sonrasında bir desteği ve denetimi yok. İşareti aldık bitti. ATSO, Antalya piyazına işaret aldı. Piyaz satan lokantalara işaretin tabelasını veriyor. ATSO ayrıca bu firmalara Lokantacılar Odası ile birlikte yardımcı olmalı, gelişimlerini sağlamalı, en önemlisi de denetlemeli’’ şeklinde konuştu.
