Çanakkale’nin Ayvacık ilçesindeki Assos Ören Yerinde Agora’nın Doğusu’ndaki Roma Dönemi Nymphaeumunda (Anıtsal Çeşme) yürütülen kazılarda M.Ö 3. yüzyıla tarihlenen 2 bin 300 yıllık, 320 gram ağırlığında kurşundan yapılmış Assos kentine ait terazi ağırlığı bulundu. Bulunan cismin bugüne kadarki en büyük ağırlık olduğu tespit edildi. Terazi ağırlıkları üzerinde kentin sikkelerinde de kullanılan mitolojik bir yaratık olan Griphon betimlemesi yer alıyor. Bazılarında griphonun üzerinde kentin adı ASS şeklinde kısaltılarak yazıldığı ortaya çıktı.
Başta Aristoteles olmak üzere Platon’un öğrencilerinin faaliyette bulunduğu Yunan şehir devletlerinin iyi korunmuş örnekleri arasında gösterilen 7 bin yıllık Assos Ören Yeri’nde, ÇOMÜ İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nurettin Arslan başkanlığında 25 kişilik ekip tarafında kazı çalışmaları sürdürülüyor. Kazılar, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Türk Tarih Kurumu, İÇDAŞ ve Çanakkale Valiliği tarafından destekleniyor. Kazılarda, çeşitli üniversitelerden akademisyen ve öğrenciler yer aldığı kazı 12 aylık kazı programında yer alıyor. Arazideki onarım ve düzenlenme faaliyetlerinin yanında kazı laboratuvarında eserlerin restorasyon ve belgeleme faaliyetleri yapılıyor.
Assos Ören Yerinde 1881-1883 yıllarındaki kısa süreli Amerikan kazılardan sonra 1981 yılında Türk ekip tarafından başlatılan kazıları yürüten ÇOMÜ İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nurettin Arslan, kesintisiz devam eden kazıların bu yıl 42’nci yılı olduğunu ifade etti. Türkiye’deki en eski kazı merkezlerinden arasında yer alan Assos Ören Yeri’nde geçen yıl kazılarına başlanan alanlarda devam ettiğini söyledi. Arslan, çalışma yapılan yapıların Bizans Çağı Ksenedochion (Han) ve Roma Dönemi Nymphaeum ve Hellenistik Çağ Gymnasionu olduğunu aktaran ve tiyatro başta olmak üzere restorasyon projeleri onaylı yapıların restorasyon projelerinin uygulama aşamasına geçilerek Assos’un festival ve konserler için bir çekim noktası olmasını arzu ettiklerini bu büyük projeleri için büyük bütçelere ihtiyaç duyulduğunu ifade etti.
Assos Ören Yeri’ndeki bu yılki kazı çalışmalarında şimdiye kadar Agora’nın Doğu kenarında olan Roma Dönemine ait bir çeşme binasında kazılarını devam ettiğini kaydeden Kazı Başkanı Prof. Dr. Nurettin Arslan, sözlerine şöyle devam etti:
“Buradaki kazı çalışmalarımız henüz bitmedi. Fakat bu çeşme ile ana kaya arasındaki boşluk MS 3. ve 4. yüzyılda çöplük olarak kullanılmış olması nedeniyle arkeolojik araştırmalar için önemli veriler sunuyor. Geçen yılda burada bulunmuş bazı buluntuları paylaşmıştık. Bu yıl aynı alanda Geç Roma Dönemi Assos’ta gündelik hayatta kullandıkları kap, kacaklar, din, ritüelle kullandıkları pişmiş topraktan yapılmış küçük heykelcikler (terracottalar), masa kapları ve bunun dışında yine özellikle beslenmeye ilişkin çok miktarda çeşitli hayvan kemikleri arasında büyük baş hayvanların daha fazla olduğu görüldü. Domuz keçi ve koyun gibi hayvanların tüketildiği tespit edildi. Onun dışında domuz ve başka hayvanlarda var. Hayvan türleri için bu konun uzmanı araştırmacıların raporlarından sonra bu konuda daha kesin veriler elde edilecek.”
Assos Ören Yeri’nde bu yılki Agora’nın Doğu kenarında olan Roma Dönemine ait bir çeşme binasında devam eden kazı sırasında çeşme ile ana kaya arasındaki çöplük olarak kullanılan boşluk alanda Assos kentine özgü bir tartı ağırlığı bulduklarını belirten Kazı Başkanı Prof. Dr. Nurettin Arslan, “Kurşundan yapılmış Assos kentine özgü bir tartı ağırlığı. Antik dönemde her kentin kendi ağırlık birimleri var. Özellikle ticarette yada bir şeyin tartılmasında kullanılan ağırlıklar. Assos kentinin üzerindeki ağırlıkta bu kentin sikkelerinden kullanılan griphon adını verdiğimiz bir mitolojik hayvan yer alıyor. Bazen kentin adı da kısaltılmış olarak yazıyor. Bu örneklerden Helenistik döneme ait mezarlarda da ele geçti. Fakat onların ağırlığı daha azdı. Bu ağırlık birimi şimdiye kadar bulduğumuz örneklerden daha ağır, yaklaşık 320 gram ağırlığında kurşundan yapılmış bir terazi ağırlığı. Her kent bu ağırlıkları üretmek zorunda ve Agora’da resmi olarak burada ticaret yapanların kullanması gereken bir ticari obje. Bu tür örneklerimiz Millattan Önce 3’üncü ve 2’nci Yüzyılda Assos’ta mezarlarda tanımaktayız. Bu obje de olasılıkla yine Millattan Önce 2’nci Yüzyıl’da üretilmiş ve Agora’da eşyaların tartım sırasında kullanılmış kurşun bir terazi ağırlığı” diye konuştu.
(MS-İHS)
