Diyarbakır’ın Çınar ilçesindeki Zerzevan Kalesi’nde yürütülen kazılarda 1800 yıllık iki adet ameliyat aleti bulundu.

İlçeye 13 kilometre uzaklıktaki Demirölçek Mahallesi yakınlarında bulunan, Roma İmparatorluğu döneminde "askeri yerleşim" olarak kullanılan Zerzevan Kalesi, kentin önemli turizm değerleri arasında yer alıyor.

Askeri yerleşimde, dünyada bulunan son Mithras tapınağının ortaya çıkarıldığı tarihi kaleye, ziyaretçi ilgisi her geçen gün artıyor. Yılın hemen hemen her günü ziyaretçilerini ağırlayan Zerzevan Kalesi, diğer yandan da tarihe ışık tutmaya devam ediyor.

UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’ne adını yazdıran tarihi kalede, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Valilik, Diyarbakır Müzesi, Çınar Kaymakamlığı ve Dicle Üniversitesinin katkılarıyla 2014 yılında başlatılan kazı çalışmaları sürüyor.

Bugüne kadar 60 dönüm alan üzerinde 12-15 metre yüksekliğinde ve 1200 metre uzunluğunda sur kalıntısı, 21 metre yüksekliğinde gözetleme ve savunma kulesi, kilise, yönetim binası, konutlar, tahıl ve silah depoları, kaya mezarları, su kanalları ile 54 su sarnıcı, yer altı kilisesi, 400 kişinin sığacağı yer altı sığınağı, konutlar ve gizli geçitler, milattan sonra 4. yüzyılda Hristiyanlığın benimsenmesiyle önemini kaybeden, dönemin Mithras dinine ait yer altı tapınağı ve birçok eser ortaya çıkarıldı.

Bu yıl devam eden çalışmalarda, ameliyat aleti olarak kullanılan iki parça eser ortaya çıkarıldı.

Kazı Başkanı Doç. Dr. Aytaç Coşkun, Zerzevan Kalesi kazı çalışmalarında bu yıl çok önemli bulgulara rastladıklarını söyledi. Bunlardan en önemlisi ortaya yeni çıkardıkları ameliyat aletleri olduğunu belirtti.

Yerin Roma Garnizonu ve askeri bir yerleşim yeri olduğunu hatırlatan Coşkun, şöyle konuştu:

“Lejyon birliğinden yaklaşık 1200 asker burada. Askerlerin içinde askerle hareket eden profesyonel doktorlar var. Burada muhtemelen birçok operasyon yapılıyor. Çünkü hem savaş zamanında yaralanmalar, hem de antrenmanlar sırasında yaralanmalar oluyor. Bu nedenle büyük bir ameliyathane olmalı. Bu ameliyathaneye ait aletler burada ortaya çıkarıldı. Bunlar küçük aletler, 11-12 santim civarında. Bulduğumuz aletlere baktığımız zaman iki tarafı da kullanılıyor. Çünkü zamanla yarışıldığı için ve zamanlama sıkıntısından dolayı genelde ameliyat aletleri iki taraflı yapılıyor. Bizim bulduğumuz aletler için söylüyorum bir tarafı delmek için. Diğer tarafı spatula deriyi kaldırmak ve kesme amaçlı kullanılıyor. Önemli yaralanmalar bu ameliyat aletleri kullanılarak yapılıyor.”

“Bu operasyonların yapıldığı mutlaka bir mekan, hastanede ortaya çıkacak”

Buldukları aletin bronzdan yapılmış olduğunu aktaran Coşkun, “Ameliyat aletleri genelde baktığımız zaman bronzdan yapılıyor. Hem delici kısmı, hem de kesici kısmının oldukça keskin olduğunuz görüyoruz. Çalışmalarımız devam edecek. Bu operasyonların yapıldığı mutlaka bir mekan, hastanede ortaya çıkacak. Askeri yerleşimlerde çok fazla yaralanma olduğu için bu tip aletler kazılar devam ettikçe çok sayıda bulacağız. Bu yılki çalışmalarda iki adet bulduk. Çalışmalar devam ettikçe devamı da gelecek. Amacımız tedavilerin yapıldığı mekanı ortaya çıkartmak. 2014 yılında başladık ve 12 ay boyunca kazı çalışmaları devam ediyor. Kazı çalışmaları sürekli olarak devam edecek. Mevcut aletler Mithras kutsal alanda ortaya çıkarıldı. Muhtemelen sürüklenerek buraya gelmiş olmalı. Ameliyathanede yukarı kotta olmalı” dedi.

“Bu yıl itibariyle ziyaretçi sayımız yaklaşık 400 bin rakamına ulaştı”

Zerzevan Kalesi’nde binlerce eser ortaya çıkarıldığını anımsatan Coşkun, “Bulduğumuz ameliyat aletleri 1800 yıllık. Ama biz 3 bin yıl öncesine aitte eserler buluyoruz. Binlerce eserin sergileneceği müze yapılma projesi yakın zamanda başlatmayı planlıyoruz. Zerzevan Kalesi’nin girişinde yapılacak bu müzede bu eserler sergilenecek. Bu yıl itibariyle ziyaretçi sayımız yaklaşık 400 bin rakamına ulaştı. Önemli bir rakamı da yabancı. Önümüzdeki yıl için hazırlıklarımızı yapıyoruz. Çalışmalar devam ediyor. yaklaşık 1 milyon kişi Zerzevan’ı ziyaret etmesini bekliyoruz” ifadelerinde bulundu.