Mersin Ticaret ve Sanayi Odası (MTSO), Yönetim Kurulu Başkanı Hakan Sefa Çakır, Türkiye ve dünya ekonomisinde 2024 yılını değerlendirerek, "Hükümet üretim yapanları desteklemeli" dedi.
MTSO’nun Aralık Ayı Meclis Toplantısı Meclis Başkanı Hamit İzol başkanlığında gerçekleştirildi. Yılın son meclis toplantısında 2025 yılı bütçesi oybirliğiyle onaylandı. Ekonomik konuların görüşüldüğü toplantıda Yönetim Kurulu Başkanı Çakır, 2024 yılını Türkiye ve dünya ekonomisiyle siyasi gelişmeler açısından değerlendirip odanın yürüttüğü çalışmalar hakkında bilgiler paylaştı. Toplantı Meclis Üyelerinin sektörlerine yönelik paylaştıkları bilgilerle son buldu.
Dünyada ekonomik durgunluk var
Dünyada yaşanan jeopolitik gelişmelere değinen Çakır, 2024’ün ekonomik açıdan da dünyada iyi göstergelerle tamamlanmadığını belirtti. Amerika’daki büyümenin yüzde 3, işsizlik oranının yüzde 4.2, faizin yüzde 4.5’lerde olduğunu ifade eden Çakır, Amerika’nın sürdürülebilir borçluluğunun kötüye gittiğini, doların sınırsız basılması nedeniyle sıkıntılar yaşandığını kaydetti. Avrupa Birliği ülkelerinde de farklı bir tablo bulunmadığına işaret eden Çakır, "Buradaki büyüme yüzde 0.4, işsizlik yüzde 6.3, enflasyon yüzde 2.2. AB’nin lokomotifi Almanya’nın büyümesi 0.1, Fransa’nın 0.4, İtalya’nın sıfır. AB ülkelerindeki faiz oranı 3.15 ve bu oranın daha da düşmesi bekleniyor. AB ekonomilerinde de bir durgunluk var, verim düşüklüğü var. Bu durum Euro/Dolar paritesini düşürüyor ve AB’nin geleceğiyle ilgili endişe oluşturuyor" diye konuştu. Çin’in büyümesinin ise yüzde 4 civarında olduğunu vurgulayan Çakır, bunun da Çin Hükümetinin fazla destek vermesi sayesinde gerçekleştiğini kaydetti. Buna rağmen inşaat sektöründeki krizin devam ettiğine dikkat çeken Çakır, Asya’nın en büyük ekonomisi Hindistan’ın göstergelerinin ise gelecekte bu ülkenin avantajlarıyla öne çıkacağına işaret ettiğini söyledi.
"Cari açıkta olumlu yönde ciddi avantajlı bir durum söz konusu"
Konuşmasını Türkiye verileriyle sürdüren Çakır, ülkenin 2024’teki büyümesinin yüzde 3, işsizlik oranınınsa yüzde 8.8 olduğunu ifade etti. Sanayi endeksindeki gerilemenin devam ettiğini belirtenen Çakır, "Mevsimsel takvim etkilerinden arındırınca sanayide yıllık bazda yüzde 3.1 gerileme görülüyor. Piyasada vadeler uzuyor. Kredilerde kısıtlama ve taksitlerde azalma var. Konkordato ilan eden firma sayısında ciddi artış var. Hizmet sektörünün en önemli kollarından biri olan perakendenin büyümesi yüzde 15 görülüyor. Bu da yüzde 45 olan enflasyonda olumsuz gösteriliyor. Cari işlemler Ocak-Ekim döneminde yüzde 90 daralıp 3.3 milyar dolar olmuş. 12 aylık kümülatifte 45 milyar dolarlardan 7.7 milyar dolarlara geliyor. Yani cari açıkta olumlu yönde ciddi avantajlı bir durum söz konusu" dedi.
"Bir karar verilmesi gerekiyor"
İthalata bakıldığında ara mal yerine bitmiş mal ithalatında artış olduğunu belirten Çakır, bu durumun Türkiye’de üretim yapan firmalarda baskı oluşturup fiyatları düşürdüğünü, beraberinde de enflasyonu düşürdüğünü ifade etti. Konuyla ilgili değerlendirmede bulunan Çakır, "Mal bazında enflasyon oranı yüzde 39’larda seyrediyor. Hizmet bazında da yüzde 70 olduğu söyleniyor. Risk primi 250’ye düştü Merkez Bankası brüt rezervi 150 milyar dolar olmuş. Net dövizle pozitif duruma gelmiş. Cari açığın kontrol edilmesi Merkez Bankası’nın döviz rezervleri ve pozitif bakılması döviz kurunun yükselmesini durduruyor. Enflasyonun düşmesine sebep veriyor. Döviz kurunun düşmesi de ihracatla iş yapan sektörleri, turizm sektörünü, ihracatçıları vuruyor. Bir karar verilmesi gerekiyor" diye konuştu.
"Üretim desteklenmeli, işverenin üstündeki kamusal yükler azaltılmalı"
Türkiye’de tekelleşen piyasalar olduğunu, rekabet olmaması nedeniyle sıkıntı yaşandığını vurgulayan Çakır, "Rekabet olmalı ki fiyatlar aşağı çekilsin. Yükselen beklentiler de enflasyonun yüksek seyretmesine neden oluyor. Hükümet üretim yapanları desteklemeli. Rekabeti artırıcı politikalar oluşmalı, işveren üstündeki kamusal yükler azaltılmalı. Bütçe 114 trilyon. Bunun 1.9 trilyonu faize gidiyor. Personele de yüzde 35’ini ödüyoruz. Kamuda teknoloji kullanarak personel bütçesi azaltılmalı. Girdi maliyetlerimizi düşürecek vergilerimiz, özellikle dolaylı vergiler azaltılmalı" diye konuştu.
"Ülkenin imarıyla ilgili Türkiye’yi sorumlu tutmuşlar"
Suriye’nin son durumunu da değerlendiren Çakır, 25 bin Suriyelinin ülkesine döndüğü şeklinde açıklamalar yapıldığını hatırlattı. Suriye’nin yeniden yapılanma sürecine girdiğini kaydeden Çakır, "Ülkenin imarıyla ilgili Türkiye’yi sorumlu tutmuşlar. Türkiye hem buranın siyasi durumunu kontrol altına alacak hem de komşusu olması nedeniyle yardımcı olacak" dedi. Bu durumun Türkiye ekonomisi için olumlu ya da olumsuz sonuçlar getirebileceğini belirten Çakır, Mersinli firmaların da bu pastadan pay alacağını düşündüğünü kaydetti.
Aralık ayında sürdürülen faaliyetleri özetleyen Çakır, Fas temaslarına, Oda-Borsa ortak toplantısının detaylarına değindi, merak edilen soruları yanıtladı.
