İstanbul Arel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı ve Tüketicinin ve Rekabetin Korunması Derneği Başkanı Prof. Dr. Uğur Özgöker, fiyat artışlarına karşı çözüm önerilerini sıralayarak tüketicilerin, fahiş fiyat uygulayan işletmeleri ifşalayarak boykot etmesi gerektiğini vurguladı.

Yeni yıla girilmesinin ardından birçok temel ihtiyaç maddesi ürüne zam gelmesi özellikle asgari ücretle çalışanları ve emeklileri olumsuz etkiledi. Konu ile ilgili açıklamalarda bulunan Tüketicinin ve Rekabetin Korunması Derneği Başkanı Prof. Dr. Uğur Özgöker, fahiş fiyatlara karşı toplumun tüm kesimlerinin sorumlu olduğunu belirtti.

Fiyat artışlarıyla mücadelede yerel ve merkezi yönetimin sorumluluk alması gerektiğini dile getiren Prof. Dr. Uğur Özgöker, tüketicinin ise fiyat artışlarına tepki göstermesi gerektiğini vurguladı. Gereğinden fazla zam yapan işletmelerin boykot edilmesi gerektiğinin altını çizen Özgöker, tüketicileri bu firmaları ifşa etmesi konusunda uyardı.

Prof. Dr. Uğur Özgöker; “Ne diyor devlet; ‘Asgari ücreti ben şu kadar artırdım.’ Asgari ücreti mesela Aralık ayının başında söylüyor. 2 Aralık’ta bütün zincir marketler etiketleri değiştiriyor, mal fiyatlarını arttırıyor. Asgari ücret arttığı zaman vatandaşın cebine ne zaman girecek? İki ay sonra, 31 Ocak’ta girecek. İşverenin cebinden iki ay sonra çıkacak o para. İşverenin maliyetini etkilemiyor. Tüketicinin geliri de artmamış. Ama gidiyor, iki ay sonra artacak asgari ücretten kaynaklanacak maliyet artışına karşı sattığı her türlü ürün ve mal fiyatlarına bugünden asgari ücretteki artış yüzdesinden fazla zammı koyuyor. Burada bir ahlak sorunu var. İşte hemen orada bu teşebbüslere kilitleri vuracaksınız, derhal kapatacaksınız işletmeyi” ifadelerini kullandı.

“Fahiş fiyat uygulayan işletmelere verilen cezalar caydırıcı olmalı”

Fiyatların kontrolsüz artışını önlemek için marketler ve pazarlarda denetimlerin sıklaştırılması gerektiğini söyleyen Özgöker, “Fahiş fiyat uygulayan işletmelere karşı ticaretten men gibi yasal dayanaklar şart” dedi. Ayrıca, belediyelerin sabit pazar alanlarını genişletmesi gerektiğini belirten Prof. Dr. Uğur Özgöker, çiftçilerin nihai tüketiciye doğrudan satış yapabilmesinin desteklenmesi gerektiğini vurguladı.

Özgöker, “Belediyeler sabit pazarları genişletecek. Çiftçi, üretici doğrudan tüketiciye malını satabilmeli. Belediyeler, zincir marketlerde ve pazarlarda çok sıkı denetim yapacak. Ürünün giriş fiyatı 10 lira, satış fiyatı 30 lira. 10 lira nerede, 30 lira nerede. Yüzde 300’lük kar. Dünyada böyle bir adaletsizlik olamaz. O nedenle buradaki belediyelerin zabıtaları girişi, çıkışı, irsaliyesini faturasını kontrol edecek namuslu, adil bir karla satılacak. Fahiş fiyatla satılmayacak” dedi.

“Fahiş fiyat ve sahte ürün satışında tüketiciye çok iş düşüyor”

Taklit ve tağşiş yapanlara yönelik belediyelerin verdiği cezaların en az 5 kat artırılmasını öneren Özgöker, tüketicilerin bu tür durumları hemen şikâyet etmesinin önemine dikkat çekti. Prof. Dr. Uğur Özgöker açıklamasına şu şekilde devam etti;

“İçinde et olmayan kıyma, sucuk satıyorlar. İçinde süt olmayan peynir satıyorlar. Bal diye hiç arı görmemiş şekerli su satıyorlar. Bu sahtekarları tüketici boykot edecek ve hemen ilgili makamlara şikâyet edecek. Gıda güvenliğinin dışında bir de fahiş fiyatlar var. Bir bakıyorsun ürüne bugün 100 lira, yarın 105 lira, diğer gün 110 lira etiket yapıştırılıyor. Ne değişti ki, bir günde? Asgari ücret mi değişti, vergi oranları mı değişti, petrole mi zam geldi? Hiçbir şey artmamış. Bir günden öbürüne artıyor. O zaman ne yapacaksın? Bunu yapanları şikâyet edeceksin. Bu ahlaksızları ifşa edeceksin, kimseye oradan alışveriş yapmayacak. Aynı mal bir zincir markette 85 liraya satılıyor, bilmem ne markette 185 lira. Üretici hepsine aynı fiyattan veriyor. İşte burada tüketiciye iş düşüyor. Hemen şikâyet edecek.”

“Marketlerin birlikte anlaşma yaparak ücret belirlemesi yasaktır”

Özgöker, “1982 Anayasası devlete mal ve hizmet piyasalarında tekelleşme ve kartelleşmeyi önleme görevi verdi. Bunu uygulamak için 4054 Sayılı RKHK ( Rekabetin Korunması Hakkında Kanun ) çıkartıldı. Marketlerin birlikte anlaşma yaparak fiyat belirlemesi yasaktır. Aynı mal ve hizmet sektöründe teşebbüsler birlikte pazarları paylaşıyorlarsa, birlikte fiyatları belirliyorlarsa, birlikte topluca alım yapıyorlarsa ve piyasaya rakip bir teşebbüsün girmesine engel oluyorlarsa suçtur. Mazota yapılan zam diyelim ki yüzde 3 toplam maliyetini etkiliyorsa o gidiyor mallara 10 katı yüzde 30 zam koyuyor. Bu ticari ahlaksızlıktır. Tekellerin ve kartellerin gücünün kırılması lazım. Zaten tekel ve kartellerle mücadele bütün dünyadaki demokrasi ile idare edilen devletlerin en önemli görevlerinden biridir” diye konuştu.

Son olarak tüketicilere seslenen Özgöker, raf fiyatıyla kasa fiyatı uyuşmadığında raf fiyatının geçerli olduğunu ve bu tür durumların şikâyet edilmesi gerektiğini hatırlattı. Kaçak elektrik kullanım bedelinin de bireysel tüketicilerin elektrik faturalarına yansıdığına dikkat çeken Özgöker, tüketicilere daha bilinçli hareket etmeleri yönünde çağrıda bulundu.