Sağlıklı Yaşam Danışmanı Uzm. Dr. Murat Keklikoğlu, D vitamininin genel sağlık durumunda çok önemli bir rol oynadığına dikkat çekerek, "D vitaminin kemik sağlığını ve sağlıklı kalsiyum metabolizmasını teşvik ettiği bilinmektedir. Ancak araştırmalar sonucunda D vitamininin vücudun tüm sistemleri için kritik olduğunu belirtilmiştir. Birçok kronik hastalıkla da ilişkisi vardır” dedi.

Güven Çayyolu Cerrahi Tıp Merkezi Sağlıklı Yaşam Danışmanı Uzm. Dr. Murat Keklikoğlu, D vitamini ve bu vitaminin eksikliği durumunda yaşananlar hakkında bilgi verdi.

D vitamini eksikliğinin dünyada en sık görülen sağlık sorunlarından biri olduğuna dikkat çeken Keklikoğlu, dünya çapında yaklaşık 3 milyar in sanda bu önemli vitaminde eksiklik olduğunu söyledi. Keklikoğlu, "Birçok kronik hastalıkla ilişkili olan D vitamini eksikliği; kardiyovasküler hastalıklar, kanser, diyabet, osteoporoz (kemik erimesi) ve diğer birçok rahatsızlıkta rol oynadığı bildirilmiştir. Optimal yani en uygun D vitamini seviyelerine sahip olmak, genel sağlık ve iyilik hali için kritik öneme sahiptir. Yetersiz güneş ışığına maruz kalma, D vitamini içeren gıdaların yetersiz alımı, Crohn ve çölyak hastalığı gibi emilim bozukluğuyla ilgili sendromlar D vitamini eksikliğinin nedenleri arasında gösterilir. D vitamininin en iyi besinsel kaynakları; yumurta sarısı, yağlı balıklar, karaciğer, mantar, otla beslenen hayvanlardan elde edilen peynir ve tereyağıdır" diye konuştu.

D vitaminin önemi nedir?

D vitaminin genel sağlık durumunda çok önemli bir rol oynadığını kaydeden Keklikoğlu, D vitamininin kemik sağlığını ve sağlıklı kalsiyum metabolizmasını teşvik ettiğini ancak araştırmalar sonucunda D vitamininin vücudun tüm sistemleri için kritik olduğunu söyledi.

D vitamininin bağışıklık sisteminde, kas fonksiyonunda, kardiyovasküler fonksiyonda, solunum sisteminde ve beyin gelişiminde büyük bir rol oynağını söyleyen Keklikoğlu, "Aktive edildikten sonra, D vitamini kanınızdaki, kemiklerinizdeki ve bağırsağınızdaki kalsiyumu yöneterek çalışır. Ayrıca vücudun her yerindeki hücrelerin düzgün iletişim kurmasına yardımcı olur.

Bağışıklık sistemini düzenler. D vitamini hem doğuştan gelen hem de adaptif (sonradan kazanılmış) bağışıklık yanıtlarında önemli bir rol oynar. D vitamininin aktif formu, bağışıklık dengesinin korunmasında önemlidir" dedi.

Kansere karşı korur

D vitamininin kansere karşı koruyucu özellikleri olduğu ifade eden Keklikoğlu, "Bu özellikler arasında apoptoz olarak adlandırılan programlanmış hücre ölümünü tetikleme, kanser hücrelerinin çoğalmasını durdurmak ve metastazı azaltmak yer alır. D3 vitamini, otofajinin önemli bir hormonal indükleyicisidir. Otofaji, vücudumuzun atık ve kalıntıları temizlediği ve hasarlı hücre bileşenlerini geri dönüştürdüğü hücre içi geri dönüşüm sistemidir. Bu geri dönüşüm sistemi, hücrelerin yenilenmesini ve onarılmasını sağlar. Hücreler; biyolojik fonksiyonu, homeostazı (iç dengenin düzenlenmesi), hücre içeriğinin kalite kontrolünü sürdürmek, yıpranmış proteinleri ve hasarlı lipitleri ve organelleri ortadan kaldırmak için otofajiyi kullanırlar. Otofaji, hücreleri rahatsız eden patojenler gibi iç ve dış stresörlerden de kurtulunmasını sağlar" açıklamasında bulundu.

Bilişsel gerilemeyi önler

D vitamininin bilişsel gerilemeyi de önlediğini ifade eden Keklikoğlu, "Demans (bunama), genellikle kronik ve ilerleyici hafıza ve diğer bilişsel işlevlerin kaybıyla ilişkili bir sendromdur (semptomlar grubudur). Bilinç eksikliği olmadan düşünmeyi, yönelimi, anlamayı, hesaplamayı, öğrenme kapasitesini, dili, yargılamayı, davranışı ve hafızayı etkileyen farklı beyin hastalıklarından kaynaklanır. Çok sayıda çalışma, D vitamininin bilişsel gerileme riskini azaltabileceğini göstermiştir. Araştırmacılar D vitamini eksikliğinin tüm nedenlere bağlı demans ve Alzheimer riskinin önemli ölçüde artmasıyla ilişkili olduğunu bulmuşlardır. Şiddetli D vitamini eksikliği olan bireylerde (10 ng / mL’den az) demans riski yüzde 100’den fazla; ılımlı D vitamini eksikliği olan bireylerde ise (20 ng / mL’den az) yüzde 50 civarında artmaktadır. D3 vitamini, Alzheimerlı hastaların beynindeki amiloid plakların temizlenmesi dâhil olmak üzere nöroprotektif etkilere sahiptir" dedi.

Kronik yorgunluğu iyileştirir

Kronik yorgunluğu olan kişilerin D vitamini düzeylerinin genellikle düşük olduğunu bildiren Keklikoğlu,"Kronik yorgunluk, çoğu zaman tükenmişlik sendromuyla birlikte olabilir. Bu derin yorgunluk, tipik olarak zamanla gelişir ve ilk ne zaman başladığını belirlemek zor olabilir. Fiziksel, duygusal ve psikolojik iyilik halini olumsuz etkiler. D vitamini seviyesinin normale gelmesi kronik yorgunluğu azaltabilir" değerlendirmesinde bulundu.

Kemik sağlığını destekler

D3 ve K2 vitaminlerinin, kemik sağlığını geliştirmek ve kırık insidansını azaltmak için sinerjik etkisi olduğunu belirten Keklikoğlu, "D vitamini, kemik dokusuna kalsiyum alımında önemli bir rol oynar. Bu durum kemiklerin zayıflaması ve mineralleri kaybıyla karakterize olan osteoporoz ve osteopeninin önlenmesine yardımcı olabilir. Anksiyete ve depresyon, en yaygın ruh sağlığı sorunları arasındadır. Genellikle, anksiyetesi olan kişilerin yüzde 40-60’ında depresyon belirtileri vardır. Beyin, D vitamini reseptörlerinin en yoğun olduğu organlardan biridir. D vitamini, anksiyete ve depresyonun önlenmesinde ve tedavisinde önemli bir faktördür. D vitaminiyle birlikte, optimal beyin fonksiyonu ve zihin sağlığı için önemli mikrobesinler; magnezyum, omega-3 yağ asitleri, C vitamini, demir, selenyum, iyot, çinko, B vitaminleri ve amino asitlerdir. Bu besinlerin eksikliklerini düzeltmek, semptomlarınızı iyileştirebilir veya hatta ortadan kaldırabilir" dedi.

Eklem ağrısını azaltır

D vitamininin ayrıca, eklem sağlığı için önem taşıdığını söyleyen Keklikoğlu," Eklem ağrısı, eklemin herhangi bir yerinde rahatsızlık, ağrı veya iltihaplanma ile ilişkilidir. Eklem ağrısının altında yatan neden inflamasyondur (iltihaplama) ve D vitamini inflamasyona karşı önemli bir bağışıklık düzenleyicisidir. Düşük D vitamini seviyeleri tıkayıcı uyku apnesi ile bağlantılıdır. Uyku apnesi, kişinin uykusu sırasında nefesinin kesildiği veya durakladığı bir durumdur. Uyku apnesi erkeklerde ve yaşlılarda sık görülür. Bu durum obezite, kalp hastalığı, felç, diyabet, depresyon ve diğer sağlık koşullarıyla bağlantılıdır. Düşük D vitamini seviyeleri, uyku apnesinin glikoz metabolizması üzerindeki etkisine katkıda bulunabilir ve kötüleştirebilir. Anormal glukoz metabolizması, uyku apnesiyle ilişkili sağlık sorunlarından biridir. D vitamini takviyesinin, uyku apnesi olan kişilerde anormal glikoz metabolizmasını ve inflamasyonu iyileştirdiği gösterilmiştir" diye konuştu.

Endometriozis ve Polikistik Over Sendromu

Düşük D vitamini düzeylerinin endometriozis ve polikistik over sendromu ile ilişkilendirildiği bilgisini de paylaşan Keklikoğlu, "Endometriozis, normalde rahimin içini kaplayan dokunun rahim boşluğunun dışında çoğaldığı ağrılı bir durumdur. Endometriozis, üreme çağındaki tüm kadınların yaklaşık yüzde 10’unu etkileyen kronik bir hastalıktır. Polikistik Over Sendromu (PKOS) kadınları etkileyen bir hormon dengesizliği bozukluğudur. PKOS çocuk sahibi olma yeteneği ve fiziksel görünüm üzerinde olumsuz bir etkiye sahiptir. PKOS’lu kadınların yaklaşık yüzde 70-80’inde D vitamini eksikliği vardır. Düşük D vitamini seviyeleri, PKOS’lu kadınlarda insülin direnci ile anlamlı olarak ilişkilidir" dedi.

"Cilt tonuna bağlı olarak aşağıdaki önerilere göre haftada en az üç kez güneşlenilmelidir"

D vitamini eksikliği nedenlerine yönelik bilgiler aktaran Keklikoğlu," D vitamini eksikliğinin başlıca risk faktörleri Yetersiz güneş ışığına maruz kalma, D vitamini içeren gıdaların yetersiz alımı, Crohn hastalığı ve Çölyak hastalığı gibi emilim bozukluğuyla ilgili sendromlar D vitamini eksikliğinin nedenleri arasında gösterilir. Güneş en iyi D vitamini kaynağıdır. Yeterli UVB maruziyetinin olduğu bölgelerde, ne kadar güneşe maruz kalmanın uygun olduğunu belirlemede göz önünde bulundurulması gereken birkaç faktör vardır. Bu faktörler; cildin güneşe maruz kalan kısmını, cilt rengini ve UV ışınlarının gücünü içerir. Vücudun yüzde 60’ı güneşe maruz kalırsa, 10.000 ila 20.000 IU D3 vitamini alınabilir. Cilt tonuna bağlı olarak aşağıdaki önerilere göre haftada en az üç kez güneşlenilmelidir. Açık ten rengi; günde 15-20 dakika Orta ten rengi; günde 25-30 dakika, koyu ten rengi; günde 40-45 dakika" ifadelerini kullandı.